Çeşitli zekâ düzeylerine sahip ilkokul öğrencilerinin davranış problemleri ile aile işlevleri arasındaki ilişkinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HATİCE PINAR KEMAHLI

Danışman: AZİZE NİLGÜN CANEL

Özet:

ÇEŞİTLİ ZEKÂ DÜZEYLERİNE SAHİP İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN DAVRANIŞ PROBLEMLERİ İLE AİLE İŞLEVLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde, zihinsel engelli, üstün yetenekli, normal zekâ düzeyine sahip öğrenciler zihinsel ve psiko-sosyal alanlarda incelenir. Bu incelemelerde öğrenci ve ailelerle yapılan görüşmeler sonucunda zekâ düzeylerine göre oluşturulmuş grupların birbirinden farklı özellikleri olduğu gibi kendi içerisinde de benzerlikleri ve farklılıkları olduğu görülmüştür. Rehberlik ve Araştırma Merkezinde çıkan bu tablonun, gerekli araştırma yöntemleri kullanılarak bilimsel alana aktarılıp, üstün zekâ düzeyine sahip, zihinsel engelli ve normal gelişim gösteren çocukların kendilerine ve ailelerine yönelik çalışmalara katkıda bulunulması isteği ile araştırma süreci başlatılmıştır. Bu çalışmanın amacı, üstün zekâlı öğrencilerin, zihinsel engelli öğrencilerin ve normal zekâya sahip öğrencilerin aile işlevleri ile çocukların davranış problemleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Ayrıca aile işlevlerinin sağlıklı olup olmayışı, çocukların davranış problemleri, anne-baban eğitim düzeyi, kardeş sayısı ve anne-baba evlilik durumu açısından farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Bu araştırma ilişkisel tarama modeline dayalı betimsel bir çalışmadır. Araştırmaya; İstanbul ili, Avrupa yakası sınırları, Zeytinburnu ilçesi, ilkokul düzeyinde öğrenim gören RAM tarafından üstün zekâlı tanısı almış 100 öğrenci, Zihinsel engelli tanısı almış 100 öğrenci ve normal gelişim gösteren 100 öğrenci olmak üzere, amaçsal örnekleme yöntemine göre seçilen 300 öğrenci katılmıştır. Katılımcıların aile işlevlerinin sağlıklılık durumu Bulut (1990) tarafından uyarlanan “Aile Değerlendirme Ölçeği” ile davranış problemleri ise Kaner ve Çiçekçi (1999) tarafından uyarlanan “Gözden Geçirilmiş Davranış Problemleri Kontrol Listesi (GGDPKL)” ile değerlendirilmiştir. Araştırmada bilgi toplama formu ile de katılımcıların anne babanın eğitim düzeyi, kardeş sayısı ve anne-baba evlilik durumuna dair bilgiler toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde gruplar arasında anlamlı farklılık olup olmadığını belirlerken normal dağılım göstermeyen değişkenler için Kruskall-Wallis ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Aile işlevleri, davranış problemleri ölçeklerinden alınan puanlar arasındaki ilişkiyi belirlemek için Spearman's rho korelasyon katsayısı analizleri uygulanmıştır. Elde edilen verilerin anlamlılık düzeyi p<.05 olarak kabul edilmiştir. Yapılan istatistiksel analizler sonrasında uygulamaya ilişkin bulguları şu şekilde leyebiliriz: 1. Araştırma sonuçlarına göre, üstün zekâlı, normal ve zihinsel engelli öğrenciler arasında kardeş sayısı ve anne-baba eğitim düzeyi yönünden istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir fark bulunurken, anne-baba evlilik durumu yönünden anlamlı bir fark bulunamamıştır. 2. Üstün zekâlı, normal ve zihinsel engelli öğrenciler arasında aile işlevleri ve davranış problemleri yönünden istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir fark bulunmuştur. Zihinsel engelli öğrencilerin, normal öğrencilere, normal öğrencilerinde üstün zekâlı öğrencilere göre aile işlevleri daha olumsuz, davranış problemleri de daha fazladır. 3. Aile işlevlerinin sağlıklı olup olmayışı ile çocukların davranış problemleri arasında zihinsel engelli ve normal öğrenciler açısından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir ilişki bulunurken, üstün zekâlı öğrenciler açısından anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. 4. Aile işlevleri ve çocukların davranış problemleri ile kardeş sayısı ve anne-baba eğitim durumu arasında zihinsel engelli, normal ve üstün zekâlı öğrenciler açısından istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiler bulunmuştur. Anahtar Sözcükler: Zekâ, Davranış Problemleri, Aile İşlevleri A RESEARCH ON THE RELATİONSHİP BETWEEN VARİOUS BEHAVİOUR PROBLEMS OF PRİMARY SCHOOL CHİLDREN HAVİNG DİFFERENT LEVELS OF IQ AND PARENTİNG FUNCTİONS. Students with average IQs, and with mental disabilities, and gifted ones, are examined at the Counseling and Research Centers for their mental and psycho-social areas. In the examinations, as a result of the interviews with both the students and their parents, that there has been similar and different features among and in the groups which was formed according to their IQ level have been detected, which gave me the responsibility to convey the data and the result into a spesific scientific area to share and contribute to the above mentioned children and their parents. The objective of the research is to examine the relationship between various behaviour problems of children with mental disabilities, with an average IQ, gifted ones, and parenting functions. Besides, that their parenting functions has been healthy/unhealthy, children’s behaviour problems, parents’ education level, number of siblings, and parents’ marital status have been examined and compared. This is a descriptive research based on the relational screening model. 300 primary school students (100 gifted, 100 with average IQ, and 100 with mental disabilities) from Zeytinburnu Province (the European side of Istanbul), contributed to the research. They were chosen with teleological sampling method by Counseling and Research Center. Health status of participants is measured with “Family Assessment Scale” by Bulut (1990), and behaviour problems with “Revised Check List Of Behaviour Problems” by Kaner and Çiçekçi (1999). “Data Collection Form” was used to describe participants’ parents’ education level and marital status, and number of siblings. While analyzing the data, it was checked whether there were marked differences in the groups or not. On the other hand, Kruskall-Wallis and Mann Whitney U Test was used for the variables not having a normal distribution. Spearman’s RHO correlation coefficient analysis was used for understanding the relationship between parenting functions and the behaviour problems scale points. The significance level of the data has been accepted as p<.5. I can summarize the results after the above mentioned statistical analysis as in the following: 1. Based on the results of the research, including all IQ levels, I can say that there has been a marked difference in terms of the participants’ parents’ education levels and number of siblings, but no marked difference in terms of the participants’ parents’ marital status. 2. There has been a marked difference in terms of parenting functions and behaviour problems for the 3 IQ level students. The students having mental disabilities face negative parenting functions and have more behaviour problems than the students having an average level of IQ. And the same result is valid between an average level IQ students and gifted ones. 3. There has been a statistically marked relationship between healthy parenting functions and behaviour problems for the ones having either an average level of IQ or mental disabilities, but no marked relationship for gifted ones. Key words: intelligence, behavior problems, parenting functions.