2000 sonrası takip edilen döviz kuru politikalarının dış ticaret üzerindeki etkilerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Tarık Çanak

Danışman: MEHMET MELEMEN

Özet:

2000 SONRASI TAKİP EDİLEN DÖVİZ KURU POLİTİKALARININ DIŞ TİCARET ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ Dünyanın ekonomik anlamda küreselleşmesi, uluslararası ticaret sisteminin önemini günden güne artırmaktadır. Bazı ülkeler bu durumdan yararlanarak zenginleştirirken, bazı ülkeler dış ticaret açıkları vermek suretiyle krizlere girmektedir. Bu nedenle dış ticaretin en önemli parametrelerinden olan döviz kuru sisteminin seçimi, ülkeler açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, 2000 yılı sonrası IMF’nin desteklediği istikrar programlarında uygulanan döviz kuru sistemlerinin, Türk dış ticaretine ve ödemeler dengesine etkilerini incelemektir. Bu süreçte uygulanan “Kontrollü Sabit Kur Sistemi” ve “Dalgalı Kur Sistemi” anketli saha çalışmasıyla değerlendirilmiştir. Firmaların geneli “Kontrollü Sabit Kur Sistemini” uluslararası ticarette döviz fiyatında belirsizliği kaldırdığından, rekabet edebilir fiyatlandırmayı daha rahat yapabildiklerini ifade etmişlerdir. Ancak, 2001 krizi ile sonuçlanan döviz kuru politikasına güvensizliklerini ortaya koymuşlardır. Türk ekonomisinde halen uygulanmakta olan “Dalgalı Kur Sistemi” içinse, sürecin henüz krizle sonuçlanmaması nedeniyle memnuniyetlerini belirtmelerine karşın, Mayıs 2006’daki dövizdeki ani çıkış ve inişin kendilerini endişelendirdiğine dair cevaplar vermişlerdir. Diğer yandan ihracatçının aleyhine, ithalatçının lehine olan uzun dönemli döviz fiyatlarının cari açığı tarihi seviyelere çıkarması, firmaların zihinlerinde bir soru işareti olarak durmaktadır. Yapılan çalışma neticesinde döviz kuru sisteminin seçimiyle, dış ticaret hacmindeki değişim ve gelişimler arasında doğrudan ilişkinin olduğu sonucuna varılmıştır. ABSTRACT STUDY OF CURRENCY POLICIES ON FOREIGN TRADE AFTER 2000 IN TURKEY Economic golabalization of the world increases the importance of international trade system day by day. While some countries benefit from this situation, many of them come accross with crisis by giving trade deficits. Therefore, selection of currency system, one of the main parameters of foreign trade, has great importance for countries. The main objective of this study is to investigate effects of currency systems applied in Turkey sincer 2000 in austerity programmes supported by IMF on Turkish foreign trade and balance of payments. This study has been evaluated by the area surveys by taking into consideration ‘Controlled Fixed Currency Rate System’ and ‘Floated Currency Rate System’ which are applied in Turkey during that term. Most of the companies expressed that they offer challenging and effective pricing as the ‘Controlled Fixed Currency Rate System’ removed incertainty on currency rates in international trade. But, they also expressed that they could not trust on currency policy that resulted with economic crisis in 2001. As regards on currently applied ‘Floated Currency Rate System’, they expressed their approval because of non-existence of an economic crisis until now. But they also stressed their worries after fluctuations in markets in May 2006. On the other hand, long-term currency rates which are in favor of importers and contrary of exporters triggered current deficit and raised questions in the eyes of companies. In this study, it is concluded that there is a direct relation between currency rate system and foreign trade volume.