Türk Medeni Kanunu’na göre kurulan vakıfların ve iktisadi işletmelerinin gelir vergisi ile kurumlar vergisi karşısındaki durumları

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ebru Günaydın

Danışman: AYŞE GÜNER

Özet:

KISALTMALAR……………………….………………………………………….. ix G
R
S ……………………………………………………………………………... 1 Birinci Bölüm VAKIF KAVRAMI, TAR
H
GEL
S
M
VE TÜRK MEDEN
KANUNUNA GÖRE KURULAN VAKIFLAR
LE
KT
SAD

SLETMELER
I. VAKIF…………………………………….…………………………………… 4 A. VAKIF KAVRAMI…………………………………………………….. 4 1. Vakfın Tarihsel Gelisimi…………………………………………… 5 a. slamiyet Öncesi Vakıflar…………………………………….. 5 b. slamiyet Sonrasında Vakıflar………………………………... 6 2. Osmanlı’da Vakıf Çesitleri…………………………………………. 8 3. Osmanlı’da Vakıfların Sundugu Merkezi Hizmetler……………….. 10 a. Dini Hizmetler………………………………………………… 11 b. Egitim Hizmetleri………………………………………........... 11 c. Saglık Hizmetleri……………………………………………… 11 d. Askeri Hizmetler………………………………………………. 11 4. Osmanlı’da Vakıfların Yaptıgı Beledi Hizmetler…………………… 12 a. Kentsel Hizmetleri……………………………………….......... 12 b. Bayındırlık ve Alt Yapı Hizmetleri…………………………… 13 c. Sosyal Yardım Hizmetleri…………………………………...... 13 d. Kültürel Hizmetleri…………………………………………… 14 iv B. GÜNÜMÜZDE VAKIFLAR…………..……………………………….. 14 1. Günümüzde Varlıgı Devam Eden Vakıflar…………………………. 15 2. Günümüz Vakıflarının Sundugu Hizmetler………………………… 16 II. MEDEN KANUN HÜKÜMLERNE GÖRE VAKIFLAR……………….. 17 A. GENEL BLGLER……………………………………………………. 17 1. Vakfın Tanımı………………………………………………………. 17 2. Vakfın Unsurları…………………………………………………….. 19 3. Vakfın Türleri……………………………………………………….. 20 B. VAKFIN KURULUSU VE HUKUK VARLIGI……………………… 21 1. Vakıf Kurma Ehliyeti………………………………………………… 21 a. Gerçek Kisilerde Vakıf Kurma Ehliyeti……………………….. 21 b. Tüzel Kisilerde Vakıf Kurma Ehliyeti………………………… 22 2. Vakıfta Amaç Bulunma Esası ve Vakfa Mal Tahsisi……………….. 22 3. Vakfın Kurulus Sekilleri ve Vakıf Resmi Senedi………………........ 23 a. Vakıf Kurulus Sekilleri…………………………………........... 23 b. Vakıf Resmi Senedi…………………………………………… 23 C. VAKFIN TESCL VE LANI…………………………………………. 23 D. VAKFIN ÖRGÜT YAPISI……………………………………………… 24 E. VAKFIN DENETM……………………………………………………. 24 1. 2ç Denetim…………………………………………………………… 25 2. Dıs Denetim…………………………………………………………. 25 F. VAKFIN SONA ERMES………………………………………………. 25 1. Vakfın Dagılması……………………………………………………. 26 2. Vakfın Dagıtılması…………………………………………………… 26 3. Vakfın Sona Ermesinin Sonuçları……………………………………. 26 v III. VAKIF KTSAD SLETMELER…………………………………………. 27 A. KTSAD SLETME KAVRAMI……………………………………… 27 1. Tanım ve Unsurları…………………………………………………… 27 2. ktisadi isletmelerde Sorumluluk…………………………………….. 29 3. ktisadi sletme Kurulmasını Gerektiren Durumlar………………….. 30 B. TÜRK MEDEN KANUNU AÇISINDAN KTSAD SLETMELER 30 C. TÜRK TCARET KANUNU AÇISINDAN KTSAD SLETMELER 31 D. TCARET SCL TÜZÜGÜ’NE GÖRE KTSAD SLETMELER… 32 E. VAKFA AT KTSAD SLETME KURULUS SLEMLER………. 32 kinci Bölüm VAKIF VE KTSAD SLETMELERNN GELR VERGS KARSISINDAK DURUMLARI I. GELR VERGS KANUNU VE VAKIFLAR LE KTSAD SLETMELER 34 A. GELR VERGS’NN KONUSU VE MÜKELLEF.............................. 34 B. GELR VERGS’NN SORUMLUSU OLARAK VAKIFLAR VE KTSAD SLETMELER ……………………………………………… 35 1. Stopaj Kavramı……………………………………………………….. 37 2. Vakıfların Ödemelerine liskin Yapacakları Vergi Stopajı………….. 38 C. GELR VERGS’NN MUHATABI OLARAK VAKIFLAR VE KTSAD SLETMELER ……………………………………….……. 39 1. Vakıfların Gayrimenkul Sermaye ratlarında Stopaj………………… 39 a. Evlat Hisselerinde Stopaj………………………………………. 40 b. Gayrimenkullerde Stopaj………………………………………. 40 2. Vakıfların Menkul Sermaye ratlarında Stopaj………………………. 47 a. GVK’nun 94/6. Maddesi Uyarınca Yapılacak Stopaj………….. 47 (1) GVK’nun 94/6-b-i ve ii Maddesi Uyarınca Yapılacak Stopaj 47 vi (2) GVK’nun 94/6-c-i ve ii Maddesi Uyarınca Yapılacak Stopaj 54 b. GVK’nun 94/7. Maddesi Uyarınca Yapılacak Stopaj………….. 54 c. GVK’nun 94/8. Maddesi Uyarınca Yapılacak Stopaj………...... 55 d. GVK’nun 94/9. Maddesi Uyarınca Yapılacak Stopaj………….. 56 e. GVK’nun 94/14. Maddesi Uyarınca Yapılacak Stopaj………… 56 f. GVK’nun Geçici 67.Maddesi Uyarınca Yapılacak Stopaj……... 57 3. GVK’nun 94. Maddesi Kapsamında. Vakıflara Uygulanacak Stopaj Oranları………………………………………………………. 59 Üçüncü Bölüm VAKIF VE KTSAD SLETMELERNN KURUMLAR VERGS KARSISINDAK DURUMLARI I. KURUMLAR VERGS KANUNU VE VAKIFLAR LE KTSAD SLETMELER A. KURUMLAR VERGS’NN KONUSU LE VAKIFLAR VE KTSAD SLETMELER…………………………………………. 62 B. KURUMLAR VERGS’NN SORUMLUSU OLARAK VAKIFLAR VE KTSAD SLETMELER……………….………………………… 64 C. KURUMLAR VERGS MÜKELLEF OLARAK VAKIFLAR VE KTSAD SLETMELER………………………………………… 67 D. VAKIFLARA AT KTSAD SLETME OLUSMA KRTERLER... 69 1. Vakıfların 1ktisadi 1sletme Olusturan Faaliyetleri……………………. 73 a. Gayrimenkul Sermaye 1radı Elde Edilmesinde………………… 75 b. Amaca Yönelik Gazete, Dergi, Bülten vb. Yayınlanmasında….. 76 c. Ödünç Para Vermeleri Halinde…………………………………. 78 d. Diger Haller…………………………………………………….. 79 vii E. VAKIFLARIN VE SLETMELERNN KURUMLAR VERGSNE LSKN NDRM VE STSNALARI..................................................... 80 1. Bagıs ndirimi…….…………………………………………………… 80 2. Egitim-Ögretim ve Rehabilitasyon Merkezlerine liskin stisna……… 81 3. Kültür ve Sanat Amaçlı Harcamalara Ait ndirim…………………….. 82 Dördüncü Bölüm VAKIFLARDA VERG MUAFYET LE VAKIFLARA YAPILAN BAGIS VE YARDIMLAR I. VAKIFLARA VE BAGIS YAPANLARA AVANTAJ SAGLAYAN DURUMLAR………………………………………………….…………………..... 84 A. VAKIFLARA “VERG MUAFYET” TANINMASI…………………. 84 1. Vergi Muafiyetine liskin Usul ve Esaslar……………………………. 85 a. Vergi Muafiyeti Tanınmasının Sartları………………………….. 85 (1) Faaliyetin Konusu………………………………………….. 85 (2) Faaliyet Süresi………………………………………............ 86 (3) Defter Tutma……………………………………………….. 87 (4) Malvarlıgı ve Yıllık Gelir………………………………….. 88 (5) Gelirin Harcanma Sekli……………………………………. 89 (6) lgili Kurulusların Görüslerin Alınması………………........ 90 (7) Maliye Bakanlıgı’nca Yapılacak nceleme………………... 91 b. Vergi Muafiyetinden Yararlanmada Usul…………………........ 91 c. Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıfların Yükümlülükleri………...... 92 (1) Resmi Senet Degisikliklerinde zin Alınması…………….. 92 (2) Gönderilecek Mali Tablolar ve Raporlar……………......... 92 (3) Fon Olusturulması…………………………………............ 93 d. Vergi Muafiyetinin Kaldırılması…………………………......... 96 2. Vergi Muafiyetinin Sagladıgı Faydalar……………………………… 98 3. Vergi Muafiyetiyle lgili Diger Hususlar…………………………..... 99 viii a. Sartlı Bagıslarla lgili slemler……………………………......... 99 b. Vakfa Baglı ktisadi sletmelerde Muhasebe slemleri………… 99 c. Vakfa Tahsis Edilen Malvarlıgının Satısı veya Kamulastırılması 99 d. Vergisel Avantajlar……………………………………….... 100 B. VAKIFLARA YAPILAN BAGIS VE YARDIMLAR……………... 101 1. Sınırlı Olarak Yapılacak Bagıs ve Yardımlar……………………. 101 2. Sınırsız Olarak Yapılacak Bagıs ve Yardımlar…………………… 103 a. Gıda Bankacılıgı Kapsamında Yapılan Bagıs ve Yardımlar.. 103 b. Kültür ve Sanat Faaliyetlerine liskin Bagıs ve Yardımlar… 104 c. Özel Kanunları Olan Vakıflara Yapılan Bagıs ve Yardımlar 106 SONUÇ……………………………………………………………………………. 107 KAYNAKÇA…………………………………………………………………….... 110