Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nilüfer Yavuz
Danışman: ERBAY ARIKBOĞA
Özet:Engelliler ve engelli kavramının içeriği ile ilgili, belirlenmiş ölçütler olsa dahi, kavramların günlük, akademik hayat ve mevzuattaki kullanımlarında netlik sağlanamamıştır. Engelliliğe bakış ile ilgili eksikleri bulunsa da belli modeller bulunmaktadır. Öte yandan engellilerin var olan nitelikleri gereği belli türlere göre ayrıldıkları da görülmektedir. Engellilerin haklarına erişiminde toplumun algısının, zamanın ve kültürün etkisi büyüktür. Bu kapsamda Avrupa’da engelli haklarının yazılı kaynaklardaki görünürlüğü giderek artmıştır. Türkiye’de de engelli hakları ve engellilerin erişebilirliği ile ilgili pek çok hüküm bulunmaktadır. Tüm bu kaynaklarda engelli haklarına ilişkin temel ilkelerin de göz önünde bulundurulmaya çalışıldığı görülmektedir. Engellilerin haklarının yaşadıkları kent odağında yansımasını görmek büyük önem taşır. İnsan hakları içinde üçüncü kuşak haklardan olan kentli hakkında, engellilerin de kente ve haklarına erişiminin dikkate alınması gerekmektedir. Konuyla ilgili olarak özellikle Avrupa Kentsel Şartları bu kapsamda öncü niteliğindeki belgelerdendir. Engellilerin de birer yaya olduğu ve kente erişebilmeleri açısından yaya hakları da göz önünde bulundurulmalıdır. Erişebilirlik hususunda hak boyutunda gösterilen gelişmelerle birlikte mevzuatta da pek çok düzenleme bulunmaktadır. Öte yandan kent ve kent mobilyalarına erişebilirlik bağlamında evrensel tasarım kavramı ve ilkelerinin pratikte var olması, engellilerin yaşamı adına kolaylık sağlayan faktörlerdendir. Erişilebilir Kent Ödülü’nde olduğu gibi kentlerin özellikle yaşlı ve engellilere uygun dizaynı açısından yapılan rekabetçi uygulamalar, gelişimin tetikleyicisi olabilirler. -------------------- Even tough there are specified standards about disabled people and the concept of disability, there is no clear resolution in usage of these standards in neither academic life nor in legislation. Despite having some defincies, several models are available on perspectives about disability. It is possible to encounter classification of the disabled according to their qualifications. Accessibility of the disabled changes with the public perception, time and culture. Regarding the fact, there is a rise on visibility of the disability rights in European written resources. As of Europe, disabled rights and accessibility of the disabled are secured with legal clauses. All these resources ensure that rights of the disabled are shaped based on basic principles. It is significant to see the reflection of rights about the disabled in the city focus. Urban rights, the lane three right among human rights, it is a need to consider accessibility of the disabled to city and to their rights. About this issue, European Urban Charter is thought to be prior document to consult. It has to be taken into consideration that the disabled are pedestrians. Therefore, pedestrian rights are to be taken into account. There are many regulations in legistion about accessibility of the disabled. If universel design concept exists in pratic in terms of accessibility to city and urban furniture, it means that the disabled have more preferrable conditions. Practices, such as suitable designs for elderly or disabled people as in European Access City Award, can trigger to flourish and prosper in this area.