Aracı kurumlarda iç denetimin uluslararası standartlara uygunluğunun incelenmesi ve bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BURAK ERGİN

Danışman: NURAN CÖMERT

Özet:

ARACI KURUMLARDA İÇ DENETİMİN ULUSLARARASI STANDARTLARA UYGUNLUĞUNUN İNCELENMESİ VE BİR ARAŞTIRMA 2000’li yılların başlarından itibaren başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere birçok büyük firmada yaşanan iflaslar ve şirket skandalları ile gelişen süreçte, iç kontrollerin iyileştirilmesi öncelikli konu haline gelmiştir. Bu kapsamda iç denetim faaliyetleri de büyük önem kazanmıştır. Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü tarafından 1999 yılında kapsamlı bir şekilde yeniden düzenlenen iç denetim standartları özellikle şirket skandalları sonrasında oluşan bu ortama bağlı olarak 2003 yılında bir kez daha gözden geçirilmiş, eski tanımda yer alan “incelemek ve değerlendirmek” gibi ifadeler “geliştirmek ve değer katmak” olarak değiştirilmiş, iç denetim eylemleri görevlerden sonuçlara odaklanmış, iç kontrolün yanında risk yönetimi ve kurumsal yönetim süreçlerine daha fazla önem verilmiştir. Türk sermaye piyasalarının nispeten kısa tarihi incelendiğinde, aracı kurumların bir kısmının yükümlülüklerini yerine getiremeyerek iflasını istediği, bir kısmının tedrici tasfiyeye tabi tutulduğu, bir kısmının da ortaya çıkan yeni durumlara gereken uyumu sağlayamadığı için faaliyetine son verildiği görülmektedir. Yaşanan bu olumsuzluklar aracı kurumlarda iç kontrollerin ve denetimin etkililiğinin tartışılmasına yol açmıştır. Kamuyu aydınlatma temel amacı çerçevesinde sermaye piyasalarına güveni artırma görevini üstlenmiş olan SPK, sermaye piyasası mevzuatına tabi tüm işletmeler için iç kontrol ve iç denetim standartları öngörmekte bu konulardaki düzenlemelerde genel olarak uluslararası genel kabul görmüş ilkeleri esas almaktadır. SPK aracı kurumlar için en son 14.07.2003 tarihinde bir tebliğ yayınlayarak aracı kurumlarda iç kontrol ve iç denetimle ilgili bazı düzenlemeler yapmıştır. Bu tez kapsamında esas olarak söz konusu tebliğde yer alan düzenlemeler, uluslararası standartlara uygunluk yönünden incelenmiş ve uygulamada karşılaşılan sorunlar tespit edilmeye çalışılmıştır. BURAK ERGİN INTERNAL AUDIT FOR BROKERAGE HOUSES WITHIN AN INTERNATIONAL STANDARDS FRAMEWORK: THE TURKISH EXPERIENCE ABSTRACT As a consequence of the accounting scandals and bankruptcies among the publicly held companies in the United States and other developed countries, the significance of internal controls and internal audit became obvious. The Institute of Internal Auditors, the premier institution in this field, has felt the necessity to change the concept of internal audit after these developments in 2003. The concepts “examine and evaluate” used in the 1999 definition is replaced with, “add value and improve”; it focused more on results rather than activities and “risk management” and “corporate governance” has gained importance. When we look at the brief history of the Turkish Capital Markets, we find that a relatively large number of brokerage houses went bankrupt, or have requested bankruptcy protection during the recent years because of lack of adjustment to changing circumstances. These developments has started the question of effectiveness of internal controls and internal audit. Consequently, the Turkish Capital Markets Organization (SPK) with its stated responsibility to establish confidence in the stock markets, has issued a ruling on July 14, 2003 on the subject of internal audit and internal controls for the brokerage houses. This ruling is based on generally accepted auditing standards. In this masters thesis, we examine and compare the new requirements with the well established international standards and try to figure out the problems that the sector is facing. BURAK ERGİN