Türk basınında vesayet rejimi ve basın ilan kurumu


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HALİL EMRE DENİŞ

Danışman: Mehmet Özçağlayan

Özet:

Basın ile siyaset arasındaki ilişki, Türkiye Cumhuriyeti devletinde her zaman tartışılan bir alandır. Dördüncü güç olarak tanımlanan basın, iktidarlar tarafından ele geçirilmek istenmektedir. Basın vasıtasıyla iktidarlar gücünü sağlamlaştırmak için kamuoyu oluşturmak istemektedir. Yine basın vasıtasıyla kamuoyu oluşturulan halk, rahat bir şekilde yönetilebilir ve yönlendirilebilir. Dönemsel olarak basına atfedilen negatif kavramlar bulunmaktadır. Bunlar, “güdümlü basın”, “besleme basın”, “naylon basın” ve “yandaş basın” kavramlarıdır. Bu kavramların ortaya çıkmasının başlıca nedeni iktidarların basın üzerinde bir vesayet rejimi kurma çabalarıdır. İktidar nimetlerinden yararlanmak isteyen basın kuruluşları, iktidar yanlısı ve dönemsel olarak objektif olmayan yayınlar yaptıklarından bu negatif kavramlar kendilerine atfedilmiştir. Basın üzerinde vesayet rejiminin kurulmasına neden olan bazı etkenler bulunmaktadır. Bunlar sansür, tekelleşme, basın özgürlüğünü kısıtlayıcı kanunlar ve yaptırımlar ile resmi ilân ve reklamlardır. Çalışmamızda temel olarak resmi ilân ve reklamlar irdelenmektedir. Tarihsel süreçte bu ilân ve reklamların bedelleri farklı kuruluşlar tarafından basına dağıtılmıştır. 1961 yılından günümüze kadar bu dağıtımı Basın İlân Kurumu gerçekleştirmektedir. Bu çalışmanı amacı da devletin resmi ilân ve reklamları ile bunları dağıtan kurumların, Türk basını üzerinde bir vesayet aracı olarak kullanılıp kullanılmadığının araştırılmasıdır. -------------------- The relationship between the press and politics is an area that is always discussed in the Republic of Turkey. The press, which is defined as the fourth estate, is tried to be seized by governments. In order to consolidate their power through the press, governments want to create public opinion. Similarly, the people on whom public opinion is formed through the press, can easily be managed and directed. There are negative concepts that are attributed to the press periodically. These are “controlled press”, “supported press”, “nylon press” and “partisan press”. The main reason for the emergence of these concepts is the efforts of governments to establish a political tutelage on the press. Since the media institutions, which want to benefit from the blessings of governments, produce pro-government and periodically non-objective publications, these negative concepts have been attributed to them. There are some factors that lead to the establishment of a political tutelage on the press. These are censorship, monopolization, laws and sanctions restricting the freedom of the press as well as official announcements and advertisements. Mainly, official announcements and advertisements are examined in our study.