İlkokul ve ortaokullarda görevli öğretmenlerin çatışma çözme stilleri, iş ve yaşam doyumlarının incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ece Kübra Şener

Danışman: MAKBULE KALI SOYER

Özet:

Bu araştırmanın amacı ilk ve ortaokulda çalışan öğretmenlerin çatışma çözme stilleri, iş ve yaşam doyumlarını ve aralarındaki ilişkileri incelemek ve bunların seçilmiş bazı değişkenlere (cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, mesleki kıdem, mesleki branş, hizmet kademesi ve kurum türü) anlamlı düzeyde farklılık gösterip göstermediklerini tespit etmektir. Araştırmanın çalışma grubunu Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı çeşitli devlet ve özel ilk ve ortaokullarında görev yapmakta olan 247 öğretmen (139 kadın, 108 erkek) oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan ölçekler; "Kişisel Bilgi Formu", "Rahim Örgütsel Çatışma Ölçeği (ROCI-II)", "Minnesota İş Doyumu Ölçeği (MSQ)" ve "Yaşam Doyum Ölçeği''dir. Araştırmadan elde edilen verilerle ilgili yapılan analizler ikili gruplar arasındaki farklar bağımsız gruplar için t testi ile, çoklu gruplar arasındaki fark ANOVA testi ile test edilmiş, ayrıca yordayıcı analizlerde regresyon analizinden yararlanılmıştır. İstatistiksel analizler SPSS 15 (Statistical Package For The Social Science, sosyal bilimler için istatistik programı) paket programından yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. Analizlerde hata payı 0.05 olarak alınmıştır. Araştırmadan elde edilen önemli bulgular şunlardır: Yaşam doyumu ile genel iş doyumu (p<0,01) ve genel çatışma yönetimi (p<0,05) arasında anlamlı düzeyde pozitif yönde ilişkiler bulunurken, genel iş doyumu ile genel çatışma yönetimi arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır (p>0,05). Öğretmenlerin genel çatışma yönetimi; cinsiyet, hizmet kademesi ve kurum türüne göre anlamlı farklılık göstermekte (p<0,05) ancak yaş, medeni durum, eğitim durumu, mesleki kıdem ve mesleki branşa göre anlamlı farklılık göstermemektedir (p>0,05). Öğretmenlerin genel iş doyumu; eğitim durumu ve hizmet kademesine göre anlamlı farklılık göstermekte (p<0,05) ancak cinsiyet, yaş, medeni durum, mesleki kıdem, mesleki branş ve kurum türüne göre anlamlı farklılık göstermemektedir (p>0,05). Öğretmenlerin yaşam doyumu doyumu; eğitim durumuna göre anlamlı farklılık göstermekte (p<0,05) ancak cinsiyet, yaş, medeni durum, mesleki kıdem, mesleki branş, hizmet kademesi ve kurum türüne göre anlamlı farklılık göstermemektedir (p>0,05). Çatışma çözme stillerinin tamamı (bütünleştirme, ödün verme, hükmetme, kaçınma ve uzlaşma) birlikte iş doyumundaki varyansın yüzde 5'ini, yaşam doyumundaki varyansın ise yüzde 8'ini açıklamaktadır. Çatışma çözme stillerinin tamamı ve iş doyumunun alt boyutları (içsel ve dışsal doyum) birlikte yaşam doyumundaki varyansın yüzde 18'ini açıklamaktadır. -------------------- The purpose of this current research is to examine conflict resolution theories, work and life satisfaction of primary and secondary school teachers, the relations between them, and to determine whether they show significantly differences according to the selected variables (gender, age, marital status, educational status, professional seniority, occupational branch, occupational level and institution type). The working group of the study consists of 247 teachers (139 females, 108 males) working in various state and private primary and secondary schools. Scales used in the research are "Personal Information Form", "Rahim Organizational Conflict Inventory (ROCI-II)", "Minnesota Job Satisfaction Questionnaire (MSQ)" and "Life Satisfaction Scale". The analysis of the data obtained from the research was done by t test for independent groups and the difference between multiple groups was tested by ANOVA test. In addition, regression analysis was used in predictive analysis. Statistical analyzes were performed using SPSS 15 (statistical package for the social science, statistical program for social sciences) package program. In the analysis, the error margin was 0.05. Findings obtained from the research are as follows: While there was a significant positive relationship of life satisfaction with general job satisfaction (p<0.01) and general conflict management (p<0.05), there was no significant relationship between general job satisfaction and general conflict management (p>0.05). General conflict management of the teachers differed significantly according to gender, occupational level and institution type (p<0.05), but no significant difference according to age, marital status, education status, professional seniority and occupational branch (p>0.05). The general job satisfaction of the teachers showed a significant difference according to education level and occupational level (p<0.05), but there were no significant differences according to gender, age, marital status, professional seniority, occupational branch and institution type (p>0.05). Life satisfaction of teachers differed significantly according to their education status (p<0.05), but there were no significant differences according to gender, age, marital status, professional seniority, occupational branch, occupational level and institution type (p>0.05). All of the styles of conflict resolution (integrating, obliging, dominating, avoiding and compromising) together account for 5 percent of the variance in job satisfaction and 8 percent of the variance in life satisfaction. All of the conflict resolution styles and the sub-dimensions of job satisfaction (internal and external satisfaction) together account for 18 percent of the variance in life satisfaction.