Birbirine bağımlı gruba dayalı pekiştirme sisteminin derse hazır olma davranışları üzerindeki etkililiği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Nükhet Sayıner

Danışman: DİLEK ERBAŞ

Özet:

Öğrencilerin akademik başarılarının arttırılabilmesi, uygun sınıf ortamının sağlanmasına bağlıdır. Öğretmenler özellikle uygun olmayan davranışlara müdahale konusunda çok zaman harcamaktadırlar. Öğretmenlerin sınıflarda en çok gözlemledikleri uygun olmayan davranışlar arasında derse hazır olmama davranışlarının olduğu görülmektedir. Derse hazır olma süreci öğretim sürecine göre daha az yapılandırıldığı için öğrencilerin uygun olmayan davranışları sergiledikleri bir zaman dilimi haline gelmektedir. Öğretmenlerin uygun sınıf ortamını oluşturabilmeleri için kullanılabilecekleri çeşitli stratejiler vardır. Bu stratejilerden biri de gruba dayalı pekiştirmedir. Gruba dayalı pekiştirme uygun davranışların pekiştirilmesiyle uygun olmayan davranışların önlenmesi üzerine duran akran odaklı bir stratejidir. Ayrıca sınıf ortamında kullanımı öğretmene pek çok yarar sağlamaktadır. Gruba dayalı pekiştirme uygulama şekillerine göre bağımlı gruba dayalı pekiştirme, bağımsız gruba dayalı pekiştirme ve birbirine bağımlı gruba dayalı pekiştirme olarak adlandırılmaktadır. Bu araştırmada, normal gelişim gösteren ilkokul ikinci sınıfa devam eden öğrencilerin derse hazır olma davranışlarının arttırılmasında, uygulamanın zamanla silikleştirilmesi durumunda davranış değişikliğinin sürdürülmesinde ve uygulamanın ortadan kaldırılmasından sonra ikinci, dördüncü ve altıncı haftalarda hedeflenen davranış değişikliğinin kalıcılığının sağlanmasında birbirine bağımlı gruba dayalı pekiştirmenin etkililiği incelenmiştir. Araştırmada ayrıca uygulamanın sürdürüldüğü okulda görev yapan öğretmenlerin birbirine bağımlı gruba dayalı pekiştirme ile ilgili görüşleri alınarak sosyal geçerliliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma tek denekli deneysel modellerden A-B-A-B modeli kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmada derse hazır olma davranışlarını kaydetmek üzere hedef davranış kayıt formu kullanılmıştır. Uygulama oturumlarında sürekli pekiştirme tarifesi uygulanmış ve derse hazır olma davranışları gözlemlenip, grup üyelerinin her biri derse hazır olma davranışlarının hepsini gösterdiğinde grup üyelerinin tamamına pekiştireç verilmiştir. Silikleştirme oturumlarında ise sabit zaman aralıklı pekiştirme uygulanmış ve grup üyelerinin her biri derse hazır olma davranışlarının hepsini gösterdiğinde belirli zaman aralıklarına göre grup üyelerinin tamamına pekiştireç verilmiştir. Araştırmada vii gözlemciler arası güvenirlik ve uygulama güvenirliği verileri toplanmış ve yüksek güvenirlik bulguları elde edilmiştir. Araştırma bulguları, birbirine bağımlı gruba dayalı pekiştirmenin normal gelişim gösteren ikinci sınıf öğrencilerinin derse hazır olma davranışlarını arttırmada; uygulamanın zamanla silikleştirilmesi durumunda davranış değişikliğinin sürdürülmesinde; uygulama sonlandırıldıktan iki, dört ve altı hafta sonra davranış değişikliğinin korunmasında etkili olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca bulgular araştırmanın yürütüldüğü okulda görev yapan öğretmenlerin birbirine bağımlı gruba dayalı pekiştirmeye ilişkin görüşlerinin olumlu olduğunu ortaya koymuştur. Araştırma bulguları alanyazına dayalı olarak tartışılmış, uygulamaya ve ileri araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur. -------------------- Increasing the academic success of the students depends on providing a suitable classroom environment. Teachers spend a lot of time interfering in particular with inappropriate behaviors. Among the most inappropriate behaviors observed by teachers in classrooms, it is observed that the students are not ready for lesson. Since the process of being ready for the course is less structured than the teaching process, the process of being ready for the class becomes a period of time when the students exhibit inappropriate behaviors. There are various strategies that teachers can use to create an appropriate classroom environment. One of these strategies is group contingency. Group contingency is a peeroriented strategy that focuses on the prevention of inappropriate behaviors by reinforcing appropriate behaviors. It also has many benefits for teachers to use. Group contingency is called under three headings according to their practice: dependent group contingency, independent group contingency and interdependent group contingency. In the research, the effectiveness of interdependent group contingency in increasing the behaviors of readiness to the lesson of the students with normal development attending to the second grade of primary school, in maintaining behavioral change when the application is faded over time, and in maintaining persistence of behavior change at the second, fourth and sixth weeks after the elimination of the application is examined. Additionally in this study, it is aimed to determine the social validity of interdependent group contingency by taking the opinions of the teachers working in the school where the application is carried out. The study is conducted by using the A-B-A-B research design. In the research, target behavior record form is used to record the behaviors of readiness to the lesson. Continuous reinforcement are applied in application sessions. When the behaviors of the students' readiness to the lesson are observed and all of the group members show all of the behaviors of the students' readiness of the lesson, all group members are given reinforcement. In fading sessions, fixed interval reinforcement is applied and when each of the members of the group show all the behaviors of readiness to the lesson, reinforcements are given to all the group members according to certain time intervals. In ix the research, the interobserver reliability and treatment fidelity are collected and high reliability findings are obtained. Research findings reveal the effectiveness of interdependent group contingency in increasing the behaviors of readiness for the course of the students with normal development attending to the second grade of primary school, in maintaining behavioral change when the application is faded over time, and in maintaining persistence of behavior change at the second, fourth and sixth weeks after the elimination of the application is examined. In addition, the findings reveal that the teachers working in the school where the study is conducted have positive opinions about interdependent group contingency. The research findings are discussed on the basis of literature and suggestions are made for implementation and further research.