Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZEYNEP TUNÇ
Danışman: SELMAN CAN
Özet:Geç dönem Osmanlı mimarisinin gösterişli eserlerinden biri olan Ortaköy / Büyük Mecidiye Camii’nin incelendiği bu çalışma; beş ana bölümden oluşmaktadır. “Giriş”in yer aldığı birinci bölüm; “konunun kapsamı ve amacı”, “çalışma yöntemi”, “kaynak ve araştırmalar” alt başlıklarını ihtiva etmektedir. Bu bölümde tez konusunun kapsamı ve çalışma esnasında takip edilen yöntem hakkında bilgi verildikten sonra konuyla ilgili var olan kaynak ve yayınlardan bahsedilerek bir değerlendirme yapılmıştır. İkinci bölümde; Ortaköy’ün tarihsel gelişim süreci içerisinde oluşmuş Müslüman yerleşiminden ve bu oluşum esnasında inşa edilmiş olan Defterdarburnu Mescidi, Mahmut Ağa Mescidi ve Mehmed Kethüda Camii hakkında genel bilgiler verilerek bu yapıların Ortaköy Camii ile aralarında bulunan ilişkiden bahsedilmiş ve tezin ana konusu olan caminin inşa aşamasına geçilmiştir. Üçüncü bölümde; caminin inşa edilmesine ilişkin ilk girişimler, inşa ve keşif defterlerine göre caminin birimleri, bu birimlerin yapısal özellikleri ve yapılan harcamalar ayrı başlıklar altında incelenmiştir. Bunun dışında inşaatta kullanılan malzemeler, malzemelerin temin edildiği ocak ve tüccarlar, malzemeler için yapılan ödemeler, inşaatta çalışmış olan ustalar ve işçi grupları, inşaatın sorumluluğunu üstlenen görevli kadro ayrıntılı olarak açıklanmış ve “Caminin Tamamlanması” ile bölüm sonlandırılmıştır. Dördüncü bölümde ise yapımı tamamlanan caminin inşa edildiği dönemden itibaren günümüze değin geçirdiği onarımlar; “Osmanlı Dönemi Onarımları” ve “Cumhuriyet Dönemi Onarımları” alt başlıklarında incelenmiştir. Beşinci bölüm olan “Değerlendirme” kısmında kısaca 19. Yüzyılın mimari üslup değişikliklerinden bahsedilmiş, Ortaköy Camii ve dönemin diğer camilerinden seçilen altı örnek, kütle ve plan şemaları bakımından karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak yapı hakkındaki genel değerlendirmeler ve yapılan araştırmalar neticesinde arşiv belgelerinden ortaya çıkan yeni bilgiler “Sonuç” bölümünde dile getirilmiş ve çalışma tamamlanmıştır. Bunlar dışında inşaatın 1848 yılına ait iki adet keşif defteri, haftalık harcamaların kaydedildiği evkaf defterlerinden bir kaç örnek ve önemli olduğunu düşündüğümüz diğer belgelerin transliterasyonu gerçekleştirilerek orijinal metinleri ile birlikte “Ekler” bölümüne konulmuştur. ABSTRACT This study which analyses Ortaköy / Büyük Mecidiye Mosque, one of the most pompous works of late period of Ottoman Architecture, consists of five main stages. The first section, where the “Introduction” is, contains subtopics such as “scope and purpose of the subject”, “working methods”, “source and researches”. In this section, after giving information about the scope of thesis’s subject and methods that are followed during the work, while mentioning the source and publications regarding the subject, an evaluation is made. In the second section, general information are given about the Muslim settlement which occurred in the Ortaköy’s historical development process and Defterdarburnu Masjid, Mahmut Aga Masjid, and Mehmet Kethüda Mosque that are built during this occurrence. The relation between these structures and Ortaköy Mosque is mentioned and passed to the main subject of the thesis which is the construction stage of the mosque. In the third section, first attempts to build the mosque, its’ units according to the construction and exploration book, these units’ structural features and expenditures are analyzed under the separate titles. In addition to this, materials that are used in construction and from which quarry and merchant they are provided, payments that are made, master and worker staff who worked, the people in charge in construction are explained in details and ended with the section “Completing the Mosque”. In the fourth section, there are subtitles such as “Ottoman Period Restoration” and “Republic Period Restoration” in which the restorations that the mosque had gone through since the period it was built are analyzed. The fifth section in the “Evaluation” part, it is briefly mentioned the alterations in architectural order, Ortaköy Mosque and other six examples are taken among the other mosques of the era and they are compared in terms of example, mass, planning scheme. As a result, general evaluations about the structures and in consequence of studies on the archive documents, new findings are discussed in “Conclusion” section and the study is ended. Apart from that, two exploration books belonging to 1848, some examples from registry documents in which weekly expenses are kept, and other documents that are considered as important, after being translated they are added to “Attachment” section with their originals.