Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEMİH SAĞIR
Danışman: HAFİZE ŞULE ALBAYRAK
Özet:Anarşizm, insan özgürlüğünü tartışılmaz bir esas olarak kabul etmektedir. Anarşistler, devlet de dahil olmak üzere insanın özgürlüğünü kısıtlayan her tür mekanizmaya karşı çıkarlar. Anarşistlere göre insan, özünde iyi bir varlık olmasına rağmen, devlet insanı yozlaştırır ve kötülüğe sevk eder. Aslında anarşistlere göre devlet tüm kötülüklerin kaynağıdır ve yapay bir kurumdur. Anarşizm, tarihsel süreç içerisinde daha çok Fransa, İtalya ve İspanya gibi ülkelerde etkili olmuştur. Anarşist düşüncede öne çıkan temalar adalet, eşitlik, özgürlük, kilise karşıtlığı ve otorite düşmanlığıdır. Anarşizmin öne çıkan temsilcileri ise William Godwin (1756-1836), Max Stirner (1806-1856), Pierre Joseph Proudhon (1804-1865), Mihail Bakunin (1814-1876), Lev Tolstoy (1828-1910) ve Pyotr Kropotkin (1842-1921)'dir. Anarşizmin Türkiye'deki gelişim sürecine bakılacak olursa, onun Osmanlı döneminde daha çok Ermeni ve Rum gibi azınlıklar arasında etkili olduğu görülecektir. Bu dönemde anarşizm denince ilk akla gelen isim olan Alexander Atabekyan'ın Ermeni bir fikir ve eylem adamı olduğunu unutmamak gerekir. Öte yandan bu dönemde Baha Tevfik gibi bazı Türk düşünürler de anarşizme yakın ilgi göstermişlerdir. Cumhuriyet Dönemi'nde ise, 1980'li yılların sonuna kadar örgütlü bir anarşist faaliyete rastlanmamaktadır. Bu çalışmanın odak noktasını, İhsan Eliaçık ve takipçileri oluşturmaktadır. Bir durum çalışması olarak Eliaçık’ın fikirleri nitel araştırma yöntemi uygulanarak dökümantasyon ve mülakat teknikleri yardımıyla analiz edilmiş ve birçok fikrinin anarşizmle örtüştüğü tespit edilmiştir. Eliaçık, dinden destek alarak anarşist fikirler ortaya koymuştur. Otorite karşıtı ve antikapitalist tavrını Kur'an'a ve Hz.Muhammed'in uygulamalarına dayandırmakta; İslam'ın anarşizme yakın olduğunu savunmaktadır. İşte bizim bu çalışmadaki amacımız, onun ve takipçilerinin İslam ile anarşist fikirleri nasıl uzlaştırdıklarını ve bu bağlamda öne sürdükleri fikir ve söylemleri analiz etmektir. -------------------- Anarchism accepts human freedom as an indisputable issue. Anarchists oppose any mechanism that restricts human freedom, including the state. According to anarchists, humans, are good essentially, but later in life are corrupted by the state which leads them to evil. In anarchist thought, the state is the source of all evil and an artificial institution. Anarchism was more effective in countries such as France, Italy and Spain in the historical process. The main themes in anarchist thought are justice, equality, freedom, anti-church and anti-authority. The prominent figures of anarchism are William Godwin (1756-1836), Max Stirner (1806-1856), Pierre Joseph Proudhon (1804-1865), Mihail Bakunin (1814-1876), Lev Tolstoy (1828-1910) and Pyotr Kropotkin (1842-1921). When we look at the development process of anarchism in Turkey, we can see that the concept of anarchism was more effective among the minorities such as Armenians and Greeks during the Ottoman period. It is important to note that Alexander Atabekyan, an Armenian intellectual and action man was the first name that came to mind in this regard. On the other hand, some Turkish philosophers such as Baha Tevfik showed great interest in anarchism. During the Republican Period, no organized anarchist activity was observed until the end of the 1980s. The focus of this study is being formed by İhsan Eliaçık and his followers. As a case study, it was detected that the ideas of Eliaçık have been analyzed by using qualitative research method by means of documentation and interview techniques and it was found that many ideas overlap with anarchism. Getting support from religion, Eliaçık presented anarchist ideas. Basing his anti-authority and anti-capitalist attitude on the Qur'an and the practices of Hz. Mohammed, Eliaçık argues that Islam is close to anarchism. Our aim in this study is to analyze how Eliaçık and his followers reconciled Islam and anarchist ideas, and the ideas and discourses they put forward in this context.