Hırka-i Şerif Camii

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: PINAR ŞAHİN

Danışman: SELMAN CAN

Özet:

Geç dönem Osmanlı mimarisinin önemli örneklerinden biri olan Hırka-i Şerif Camii’ni konu alan bu çalışma; altı bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde, ‘’Giriş’’ ana başlığı altında; ‘’konunun amacı ve kapsamı’’, ‘’ilgili yayın ve araştırmalar’’, ‘’metod ve düzen’’ tanıtılarak ilgli kaynak ve araştırmalar başlığı altında bu güne kadar konu ile ilgili yapılan yayınlar va araştırmalar hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. İkinci bölüm, tezin ön girişini oluşturmaktadır. Bu bölümde Hırka-i Şerif’in niteliği, ortaya çıkışı, İstanbul’a geliş süreci ve emanetçisi Vaysel Karanî’nin hayatı ile Üveysîlik hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Ayrıca Hırka-i Şerif’in korunması ve muhafzası için inşa edilen Eski Hırka-i Şerif Dairesi, Hırka-i Şerif Jandarma Karakolu, Hırka-i Şerif Muhafızlık Konağı’nin mimari özellikleri ve tarihçeleri bu bölümde incelenmiştir. Üçüncü bölümde, yapının inşa edildiği Fatih Bölgesi ve Hırak-i Şerif Mahallesi’nin tarihçesi anlatılarak caminin ilk inşası, ikinci inşası, tasarım süreci cami inşaatının başlangıcından tamamlanmasına kadar geçen süreçte caminin inşası için gerekli olan malzemeler ve masrafları, caminin birimlerinin ne kadar harcama ile inşa edildikleri, inşaatta çalışan işçilere ödenen ücretlere ilişkin bir döküm yapılmıştır. Buna ek olarak Osmanlı ve Cumhuriyet dönemindeki onarımlara ilişkin detaylı bilgiler verilmiştir. Dödüncü bölüm olan katalog bölümü mimari özellikleri, iç mekan düzeni, süsleme özellikleri, üslup şeklinde dört ana başlık adı altında incelenmiş; yapının mimari, süsleme, teknik ve üslup özellikleri hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Bununla birlikte ana başlıklar alt başlıklarla detayladırılarak ilgili kısımlarla ilişkin detaylı tasvirler yapılmıştır. Beşinci bölümde Hırka-i Şerif Cami ile aynı dönemde inşa edilmiş dört cami ile karşılaştırma yapılmıştır. ‘’Değerlendirme’’ de yapının inşa edildiği dönemdeki mimari üslup hakkında kısa bilgiler verilerek dönem yapılarıyla plan ve kütle özellikleri, cephe, minare ve süsleme özellikleri başılıkları altında bir kıyaslama yapılmıştı Altıncı bölümde, tez çalışması sonucunda, Hırka-i Şerif Camii ile ilgili yapılan çalışmalarda ulaşılan sonuçlar bir takım yeni bilgiler ışığında değerlendirlmeler yapılarak yapının Türk-İslam mimarisi içindeki yeri belirtilmiştir. ABSTRACT This study which is about Hırka-i Şerif Mosque that is one of the most important examples of the late period of Ottoman architecture, consists of six chapters. The first chapter, under the “Introduction” main title; “ the purpose and the scope of the subject”,”the related publications and research”, “the method and order” was introduced under the title of related issue were evaluated about the publications and research until now. The second chapter constitutes the front entry of the thesis. In this chapter, the quality and emergence of Hırka-i Şerif, the process of coming to Istanbul, the life of Veysel Karani who is the trustee of the cardigan and the detailed informations about being Uveysi, was informed. The third chapter, the Fatih Region where was the structure builded, the history of the Hırka-i Şerif neighborhood, was elucidated and the first building of the mosque, the second building, the design process, in the period from the beginning until the completion of the mosque construction, materials and costs required for mosque construction and the wages paid to workers was listed in details. In addition, detailed information was given on repairs during the period of Ottoman and Republican. The fourth chapter is part of the catalog as examined under four main titles like architectural features, interior layout, decorative features and style; informed detailedly about architecture, decoration, technical and stylistic features of the structure. However, the main titles were detailed with subtitles and the detailed descriptions of the relevant parts. In the fifth chapter, the four mosque which was builded at the same period with the Hırka-i Şerif was compared. In the part of “Consideration” with the brief informations was given about the architectural style of the period in which the structure was built and they were compared under the titles of plans, mass properties, facades, architectural and decorative features of the periodic structures. In the sixth chapter the thesis was concluded with the results obtained in studies related to the Hırka-i- Şerif Mosque's structure was evaluated under the light of new information and specified place in the Turkish-Islamic architecture.