1994-2004 yılları arasında Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Suriye ve Irak arasında gerçekleşen sınır ticaretinin bölge ekonomisine etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Rıza Kökçe

Danışman: TİĞİNÇE OKTAR

Özet:

Dünyada da çeşitli uygulamaları olan sınır ticareti ; sınır ve kıyı illeri ile bunlara komşu illerin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla, komşu ülkelerin sınır ve kıyı yörelerinde karşılıklı olarak yapılan özel bir dış ticaret şeklidir. Türkiye de ilk defa İran'la yapılan sınır ticareti mal karşılığı petrol alımı ile Ağrı- Gürbudak ta başlamıştır. Sınır ticareti yapabilmek için birtakım bazı koşulların oluşması gerekmektedir. Ayrıca devlet sınır ticareti ile uğraşanlara birtakım kolaylıklar ve teşvikler sağlamaktadır. Sınır ticaretinin geliştirilmesine yönelik dönem dönem bir takım düzenlemeler yapılmıştır ve yapılmaktadır. En son olarak Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine komşu olan ülkelere sınırı bulunan illerin siyasi sınırlarımız üzerinde kurulacak Sınır Ticaret Merkezlerinde ihracat yapılmasına, Sınır Ticaret Merkezlerinden komşu ülkelere eşya gönderilmesine, Sınır Ticaret Merkezlerine komşu ülkelerden eşya getirilmesine ve Sınır Ticaret Merkezlerinden ithal edilen eşyanın adı geçen illerdeki esnaf ve tacirlere dağıtılmasına ilişkin usul ve esasları belirleyen 13 Aralık 2003 tarihli bir yönetmelik çıkarılmıştır. Türkiye'nin nispi olarak az gelişmiş bölgesi olan Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yapılan sınır ticareti bölge ekonomisine birçok katkılar sağlamıştır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi sosyo-ekonomik olarak diğer bölgelerimizden geri kalmış bir bölgemizdir. Sınır ticareti bölge halkının gelir ve refah seviyesinin arttırılmasına, ürün çeşitliliği ve istihdam yaratmak suretiyle diğer bölgelerle arasındaki ekonomik ve altyapı farklılıklarının giderilmesine, sınır bölgesine ekonomik canlılık gelmesine, bölge halkının ihtiyaçlarının düşük maliyetle karşılaması ve ihraç ürünlerimiz için dikkate değer pazarlar olan komşu ülkelerin ihracatımız içindeki payının arttırılmasını sağlamıştır. Ülkemiz için önem teşkil eden sınır ticaretinde karşılaşılan sorunlara biran önce çözüm bulunmalı ve sınır ticaretinin kapsamı genişletilmelidir. Böylelikle sosyo-ekonomik açıdan geri kalmış bölgelerimiz daha kolay kalkınacak ve refah seviyeleri artacaktır. Boundary trade, which is used for the satisfaction of the needs of the boundary or coast provinces, are made for the developments of the comparatively backward regions of the countries and its examples can be seen throughout the world. Turkey has done its first boundary trade with Persia at Ağrı Gürbudak harbour. This trade was realized, as a type of oil buying with paying goods. For the realization of the boundary trade, special circumstances should be set up, what is more, government should give special support to the people, who cares with this issue. In Turkey, some works and accords have been done for the development of the boundary trade. According to a article, Which is dated 2003. Through the eastern and south eastern Anatolia, Boundary Trade Centers has been established in order to be used for the export and import of the goods between neighbor countries and sharing of these goods to the native traders. Eastern and south eastern of Anatolia, which are the area of stay comparatively backward regions of Turkey, have gain big benefits from this trade. By this trade, native people's life standards improved and its level of income increased, more over, new job opportunities were set up; differentiation between regions was decreased, economic activities intensified between boundary regions, level of export trade increased with neighbor countries. Under these circumstances, Boundary trade should be developed and its obstacles should be lifted for the benefit of Turkey and the region.