Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: UMUT ÇETİNKAYA
Danışman: Celal Yarcı
Özet:PLATANUS OCCIDENTALIS L. (PLATANACEAE) GÖVDE KABUKLARININ BİOMONİTOR ÖZELLİKLERİ Bu çalışmada 2010-2011 yılları arasında Fatih, Sahil yolu (Yenikapı-Bakırköy), Beşiktaş, Üsküdar, E-5 yan yol güzergahı, Beykoz, Bağdat Cd., Levent ve Büyükada (kontrol bölgesi) olmak üzere 9 istasyonda, 71 farklı lokaliteden toplanan Platanus occidentalis L.’e ait kabuk ve yetiştikleri toprak örnekleri, İstanbul’daki yol kenarı kirliliğinin belirlenmesi için kullanıldı. Ayrıca bu bitkinin bir ağır metal kirliliği biomonitoru olarak kullanılabilirliği araştırıldı. Topladığımız örneklerdeki Cu, Cd, Zn ve Pb miktarları ICP–OES ile tayin edildi. Elde edilen veriler, SPSS istatistik programı kullanılarak değerlendirildi. Yapılan ölçümler sonucunda, toprakta ölçülen en düşük bakır miktarı 7.324 ± 0.257 mg/kg dw ile Büyükada’da; en yüksek bakır miktarı ise 16.030 ± 1.428 mg/kg dw ile E–5 yan yol güzergâhında ölçülmüştür. Gövde kabuklarında maksimum bakır miktarı 2.666 ± 0.639 mg/kg dw olarak E–5 yan yol güzergâhında; minimum bakır miktarı ise 0.397 ± 0.074 mg/kg dw olarak kontrol bölgesi olan Büyükada’ da ölçülmüştür. Toprakta ölçülen en düşük kadmiyum miktarı 1.178 ± 0.019 mg/kg dw ile kontrol bölgesi olan Büyükada’da; en yüksek kadmiyum miktarı ise 1.743 ± 0.143 mg/kg dw ile Fatih’te ölçülmüştür. Gövde kabuklarında maksimum kadmiyum miktarı 0.867 ± 0.27 mg/kg dw olarak E–5 yan yol güzergâhında; en düşük kadmiyum miktarı ise 0.737 ± 0.038 mg/kg dw olarak kontrol bölgesi olan Büyükada’ da ölçülmüştür. Toprakta ölçülen en düşük çinko miktarı 20.484 ± 2.511 mg/kg dw ile kontrol bölgesi olan Büyükada’da; en yüksek çinko miktarı ise 41.653 ± 3.031 mg/kg dw ile Bağdat Caddesi’nde ölçülmüştür. Gövde kabuklarında ise maksimum çinko miktarı 11.645 ± 1.884 mg/kg dw olarak E–5 yan yol güzergâhında; minimum çinko miktarı ise 3.048 ± 0.622 mg/kg dw olarak Beykoz’da ölçülmüştür. Toprakta ölçülen en düşük kurşun miktarı 1.337 ± 0.378 mg/kg dw ile kontrol bölgesi olan Büyükada’da; en yüksek kurşun miktarı ise 8.902 ± 1.316 mg/kg dw ile Bağdat Caddesi’nde ölçülmüştür. Gövde kabuklarında ise maksimum kurşun miktarı 0.569 ± 0.157 mg/kg dw olarak Beşiktaş’ta; minimum kurşun miktarı ise 0.189 ± 0.045 mg/kg dw olarak Büyükada’da ölçülmüştür. Platanus occidentalis L.’nin Cu, Cd, Zn ve Pb için biomonitor özellik gösterdiği ayrıca, ağır metal birikimi için, fitoremediasyon amaçlı olarak kullanılabileceği anlaşılmıştır. Ayrıca kabukların özellikle uzun dönemli ağır metal kirliliği ölçümünde kullanılabileceği anlaşılmıştır. Son olarak, problemin çözümü ile ilgili öneriler sunulmuştur. ABSTRACT BIOMONITOR CHARACTERISTICS OF PLATANUS OCCIDENTALIS L. (PLATANACEAE) STEM BARKS In this study, bark samples of Platanus occidentalis L. and soil samples from their growth environment were collected from nine stations and 71 different localities in Fatih, Sahil Yolu (Yenikapi-Bakirkoy), Besiktas, Uskudar, E-5 subordinate road, Beykoz, Bagdat St., Levent and Buyukada (control district) in the years between 2010-2011 to determine road side pollution in Istanbul. In addition, the potentiality of this plant as a possible biomonitor for heavy metal pollution was examined. The Cu, Cd, Zn and Pb amounts in our samples were determined with ICP-OES. The obtained data were evaluated by SPSS statistics program. According to the results, it was measured that the minimum copper amount in soil was in Büyükada as 7.324 ± 0.257 mg/kg dw whilst, the maximum copper amount was in E–5 subordinate road as 16.030 ± 1.428 mg/kg dw. The maximum copper amount measured in tree bark and it was in E–5 subordinate road as 2.666 ± 0.639 mg/kg dw; and the minimum copper amount measured was in Büyükada control district as 0.397 ± 0.074 mg/kg dw. The minimum cadmium amount in soil was measured in Büyükada control district as 1.178 ± 0.019 mg/kg dw whilst, the maximum cadmium amount was in Fatih as 1.743 ± 0.143 mg/kg dw. The maximum cadmium amount in bark was measured in E–5 subordinate road as 0.867 ± 0.27 mg/kg dw; the minimum cadmium amount was in Büyükada control district as 0.737 ± 0.038 mg/kg dw. The minimum zinc amount in soil was measured in Büyükada control district as 20.484 ± 2.511 mg/kg dw whilst, the maximum zinc amount was in Bağdat St. as 41.653 ± 3.031 mg/kg dw. The maximum zinc amount in bark was measured in E–5 subordinate road as 11.645 ± 1.884 mg/kg dw; the minimum zinc amount was in Beykoz as 3.048 ± 0.622 mg/kg dw. The minimum lead amount in soil was measured in Büyükada control district as 1.337 ± 0.378 mg/kg dw whilst, the maximum lead amount was in Bağdat St. as 8.902 ± 1.316 mg/kg dw. The maximum lead amount in bark was measured in Beşiktaş as 0.569 ± 0.157 mg/kg dw; the minimum lead amount was in Büyükada as 0.189 ± 0.045 mg/kg dw. It is been concluded that Platanus occidentalis L. has biomonitor characteristics for Cu, Cd, Zn and Pb and can be used as a phytoremediator for heavy metal accumulation. In addition it was found out that Platanus occidentalis L. barks can be used for long period heavy metal pollution measurements. Finally, some advices were presented for the solution of the problem.