Molla Sadra’nın ontolojisinde varlık ve mahiyet


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Sümeyye Parıldar

Danışman: İLHAN KUTLUER

Özet:

ÖZ Onyedinci yüzyılın önemli düşünürlerinden Molla Sadrâ, Mir Damad, Mir Findiriski, Amuli gibi döneminin büyük alimlerinden ders almıştır. Kendisinden önceki felsefî birikimden istifade ederek kurduğu felsefe sisteminde Varlığın asâleti temel ilkesidir. Her şeyin ilkesi ve hakikatin kaynağı olan Varlık, dinamik bir tabiata sahiptir ve kendine özel bir varoluşla varolan her bir mevcud, kendi mahiyetini açığa vurmaktadır. Zorunlu Varlık, saf varlıktır ve onun dışındaki tüm varlıklarda varlık ve mahiyet karışıktır. Sadrâ’ya göre yegane hakikat olan varlık aynı zamanda önce ve sonra oluş, kuvvet ve zayıflık açısından varlıklardaki ayrımın da ilkesini teşkil eder. Mahiyete gelince o bir tabii bir tümeldir. Madde alemindeki varlıkların en mükemmel örneklerini içermekte olan müsül (idealar) ise türlerin sürekliliğini sağlamaktadır. Bir yönü ile tanrıya bağımlı bir yönü ile varlık-verici konumda bulunan müsül (idealar), Sadrâ tarafından mufarık varlıklar olarak kabul edilirler. ABSTRACT One of the prominnet figures of philosophy of seventeenth century, Mulla Sadra, had been educated by Mir Damad, Mir Findiriski and Amuli. In his synthesis his main principle is principality of Wujud (Existence). Existence is source of every reality and principle of everything. Existence has a dynamic nature. Each being occurs with its special way of being and makes its own quiddity appear from its Existence. The Necessary Being is pure Existence and all else is a mixture of Existence and Quiddity. The only reality, Existence, is also the source for difference between beings. As they occur in different densities of Existence and in different times (being before and after) they become different from each other. As it comes to quiddity, it is a natural universal and all its ingredients (differentia, genus, matter, form) are also mental. Ideas on the other hand, are perfect principles of beings in the material world. They cause continuum and sameness of species. Ideas are on one hand seperate beings and on the other dependent to God