Stratejik ve öngörüsel istihbarat bağlamında ABD ulusal istihbarat ve güvenlik strateji belgelerinin incelenmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUHAMMET VANLIOĞLU

Danışman: Şükrü Yazğan

Özet:

̇İletişim ve toplama vasıtalarında 20. Yüzyılda yaşanan gelişimin sonucu olarak toplanan bilgi miktarındaki büyük artış, adanmış istihbarat analizi birimlerinin kurulmasını gerektirmiş; istihbaratın karar alıcılara ve ulusal güvenlikten sorumlu kurumlara desteği önemli ölçüde artmıştır. 21. Yüzyılın ilk çeyreğinde ise hayatın her alanında yaşanan dijitalleşmenin sonucu olarak hem istihbarat toplama hem de analiz faaliyetlerinde otomasyonu gerekli kılan, veri ve bilginin durmaksızın üssel olarak arttığı bir döneme girilmiştir. Bir başka deyişle bilgi çağıyla birlikte istihbaratın altın çağı başlamıştır. Bu durum, ulusal güvenlik stratejilerinin oluşturulma sürecinde güvenliğin tüm sektörlerini ilgilendiren alanlarda kavrayışı geliştirecek stratejik istihbarat ürünlerinin önemini artırmakta; gelişmekte olan potansiyel tehditleri tespit etmeye yönelik öngörüsel istihbarat faaliyetlerini, ulusal güvenlik stratejileri için geleceğe yönelik vizyonun oluşturulmasında hayati bir konuma taşımaktadır. Bu çalışmanın temel amacı birbirleriyle uyumlu ulusal güvenlik ve istihbarat strateji belgelerinin oluşturulabilmesinde öneme sahip konuların ortaya konması için ABD’nin Ulusal İstihbarat ve Ulusal Güvenlik Strateji belgelerinin stratejik ve öngörüsel istihbarat bağlamında incelenmesidir. Çalışmada 2005, 2009, 2014 Ulusal İstihbarat Strateji belgeleri ve 2006, 2010, 2015 Ulusal Güvenlik Strateji belgeleri tanımladıkları tehdit ve sorunlar itibariyle stratejik ve öngörüsel istihbarat bağlamında ele alınacaktır. Ayrıca, stratejik istihbarat ve analizine ilişkin yapılan tanımlamalar arasından Sherman Kent’in çizdiği çerçeve esas alınacak; bununla birlikte günümüz koşullarına uygun bir kavramsal çerçeve çizilmeye ve öngörüsel istihbaratla arasındaki fark ve ilişki tanımlanmaya çalışılacaktır. ABSTRACT The massive increase in collected information, as a result of the development in communication and collection tools in the 20th century, required the establishment of intelligence analysis units, specifically dedicated to this task, and the support of intelligence to decision makers and institutions responsible for ensuring the national security. As for the first quarter of the 21st century, a new era has begun in which data and information increase exponentially without ceasing and both intelligence gathering and analyzing require automation as a consequence of digitalization in every aspect of human life. In other words, along with the information age, the golden era of intelligence has started. This fact raises the importance of strategic intelligence products which will develop the understanding in the fields regarding all security sectors during the process of forming national security strategies. This also places the anticipatory intelligence activities, which are dedicated to detecting potential emerging threats, in a crucial position in establishing a future vision for national security strategies. The main purpose of this study is to analyze the National Intelligence and Security Strategy documents of the United States in the context of strategic and anticipatory intelligence, so as to identify the issues that are important during the preparation of national security and intelligence strategy documents compatible with each other. In this study, the National Intelligence Strategies of 2005, 2009, 2014 and the National Security Strategies of 2006, 2010, 2015, considering the identified threats and issues, were analyzed in the context of strategic and anticipatory intelligence. The definitions of strategic intelligence and its analysis offered by Sherman Kent were used to provide a basis for this study. However, the study tried to establish a new conceptual framework suitable for present conditions and to describe the difference and relation between the strategic intelligence and anticipatory intelligence.