Türk vergi sistemi açısından mükellef hakları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Recep Yücedoğru

Danışman: AHMET BUMİN DOĞRUSÖZ

Özet:

TEZ İ Mükellef hakları tüm dünyada ortaya çıkan yeni bir trenddir. Bu trend 1990’lardan itibaren vergi idarelerinin yeniden yapılandırılması çalışmalarında mükellef odaklı yaklaşımın benimsenmesine paralel olarak gündeme gelmiştir. Birçok ülke, mükellef bildirgeleri veya imtiyazları açıklayarak mükellef haklarını duyurmuşlar ve bunları korumak için çeşitli mekanizmalar geliştirmişlerdir. Bu tez, öncelikle dünyada mükellef haklarının gelişimi konusunda bilgi vermek, mükellef haklarının türlerini incelemek ve vergi idaresinin yeniden yapılandırılmasında mükellef haklarına yaklaşımı ortaya koymayı amaçlamaktadır. Daha sonra ise, mükellef haklarının Türkiye’deki durumunu değerlendirmek ve öneriler sunmaktır. Yapılan çalışmada, mükellef haklarının büyük bir kısmının aslında Türk vergi hukukunda da düzenlenmiş olmasına rağmen, bunların sistematik bir bütünlük içinde toparlanıp açıklanmadığı tespit edilmiştir. Ülkemizde yürütülen vergi idaresinin yeniden yapılanma çalışmalarının bir parçası olarak, mükelleflerin hak ve yükümlülüklerinin sistematik bir şekilde açıklanmasında yarar vardır. Ayrıca bunların korunması ve geliştirilmesi için gerekli mekanizmalar oluşturulmalı ve vergi idaresi personeli bu yönde eğitilmelidir. Böyle bir yaklaşım, mükelleflerin vergiye uyumunu artıracak ve vergi idaresi - mükellef ilişkilerini geliştirecektir. ABSTRACT Taxpayers’ rights is a new trend which has already appeared recent years in the world. This trend has come to order as from 1990s, in parallel with reorganization of tax administration according to taxpayers. Many countries have elaborated taxpayers’ rights into a Taxpayers’ Charter or Bill of Rights and have improved the mechanism to protect them. This thesis is aimed that to give information about the development of taxpayers’ rights, and to explain the meanings and types of taxpayers’ rights, and to display the relationship between taxpayers’ rights and reorganization of tax administration. This also examines and gives suggestions about the enforcement of taxpayers’ rights in Turkey. In thesis, it is determined that Turkish tax law includes many of the taxpayers’ rights, but they aren’t elaborated in a charter. Thus, it will be useful to consolidate the taxpayers’ rights, and measures protecting taxpayers should be included in a “taxpayer’s charter”. In addition, it should be revealed the statement of the broad principles which should govern the relationship between the tax authorities and the taxpayer.