Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CEMAL ÖZEL
Danışman: ALİ COŞKUN
Özet:Bu çalışmada Türkiye’deki çokkültürlülük ve çoğulculuk olguları din çerçevesinde ele alınmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede kültür, kültürel çeşitlilik, kültürel farklılık, dini çeşitlilik, İslam kültüründe diğer dinlerin ve mensuplarının durumu ve toplumsal etkinlik hedefleyen aktif dini gruplar çerçevesinde Türkiye’deki dini çeşitlilik olgusu incelenmeye çalışılmıştır. İnsanoğlunun kendi eliyle ortaya çıkardığı kültürel çeşitliliğin, sağlıklı bir biçimde algılandığı ve yönetildiği takdirde zenginliğe; aksi durumda ihtilafa ve hatta çatışmalara yol açabileceğinin gösterilmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Kültür, bu durumda anahtar kavram olmaktadır. Zira en geniş tanımıyla kültür, doğanın verdiklerine karşılık insanoğlunun ürettiği hemen her şeydir. Bu dini kültür için de geçerlidir. İslam inancına göre semavi dinler kültürden doğmamışlar, ancak zamanla içinde bulundukları toplumda kültürleşmişlerdir. Yani din ilahi kaynaklı olsa da, o dinin zamana ve koşullara göre yorumlanması olan din anlayışı ya da dini kültür insan ürünüdür. Ancak bunlar birbirine karıştırıldığı, din anlayışının dinin bizzat kendisi gibi muamele gördüğü durumlarda içinden çıkılmaz hale gelebilmektedir. Tarihteki mezhep savaşları bu çerçevede ele alınabilir. İslam tarihindeki örnek olaylar bize, dini çeşitliliğe bakışın sosyal ve politik koşullara göre değişebileceğini göstermektedir. Geçmişte tarikatlar, günümüzde cemaatler, sadece dini hayatın değil, Türk siyasi ve toplumsal yapısının ayrılmaz bir parçası olmuşlardır. Doğası gereği bu gruplar çeşitlilik arz etmektedirler ve her biri yaptıklarıyla din hizmetlerinin bir parçasını tamamlamaktadırlar. Aralarındaki farklılık alanları temel konularda değil, ayrıntılarda ve metottadır. Dini gruplar arasındaki bu farklılıklar, sağlıklı bir biçimde algılandığı ve yönetildiği takdirde zenginliğe; aksi durumda ihtilafa ve hatta çatışmalara yol açabilmektedir. ABSTRACT In this study the phenomena of multiculturalism and pluralism in Turkey are investigated within the perspective of Islam. Within this framework, culture, cultural and religious diversity, the position of other religions and their followers in Islam are examined. The main aim of this study is to depict that cultural diversity can be beneficial for society; if perceived positively and governed carefully otherwise it will cause controversy and clash among people. In this regard, culture is the key word. As a matter of fact, culture with its broadest meaning is anything that is created by mankind. Culture is acquired and none of its components are innate. As all the members of humankind are unique the societies that are composed of many different individuals are unique and different from one another by means of their cultures. Diversity can be on the ethnical, religious or cultural level. The societies which include two or more cultural groups can be defined as multicultural societies. From this perspective, it can be easily said that the cultural diversity is not a sociological reality of the present time, but a centuries-long, ongoing process. Cultural diversity has different meanings for different societies. Those societies with cultural diversity either perceive the diversity positively and respect to the cultural demands or see the diversity as a threat and try to assimilate other groups within the ruling culture. The examples taken from the history of Islam show us that the understanding of diversity varies according to the social or political circumstances. Tariqahs in the past and religious communities in the present are important parts of not only religious life but also political and social structure in Turkey. Those religious groups differ from one another. However diversity across the groups can be beneficial for the society if it is governed carefully otherwise it will cause controversy and clash.