Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BİLGESU GÜNEŞ YERLİ
Danışman: Hakan Yıldırım
Özet:EKONOMİK BEKLENTİLERİN ENFLASYON ÜZERİNE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Enflasyon terimi 20. yüzyılla birlikte dünya ekonomilerinin istikrarla ilintili gündemlerinde en ön sıralarda yer alır. Fiyatlardaki artış oranının göstergesi olan enflasyon, serbest piyasalarda piyasa beklentilerini doğrudan ve dolaylı etkileyen ve bu beklentilerden aynı biçimde etkilenen bir olgudur. Bu çalışmada ekonomik beklentilerin enflasyon üzerindeki etkileri ele alınmaktadır. Bu bağlamda enflasyonun terimsel ve tarihsel gelişimi ile türleri, fiyat istikrarı ve fiyat istikrarının Türkiye’deki seyri ve ekonomik beklentilere ilişkin yaklaşımlar irdelenir. Çalışmanın uygulama bölümünde ise ekonomik beklentilerin enflasyon üzerindeki etkisine ilişkin Türkiye üzerine bir analiz gerçekleştirilir. Uyumlu beklentiler ve rasyonel beklentiler üzerine gerçekleştirilen bu uygulamada Türkiye’de enflasyonun beklentilere nasıl etki ettiğini ölçmek için uyumlu beklentiler modeline uygun olarak ve Harberger tarafından geliştirilen bir model kullanılır. Bu modelde, aylık enflasyon oranları ile cari dönem para arzındaki değişim, bir önceki dönem aylık enflasyon beklentisi, nominal döviz kurundaki aylık değişim ve hazine bonosu faiz oranları arasında bir ilişki kurulur. Türkiye’de ekonomik birimlerin enflasyon beklentileri 2001 Ağustos ayından itibaren veri halinde toplanmaya başlanmıştır. Dolayısıyla, model 2001 Ağustos ayından son veri tarihi 2008 Mart ayını kapsar. Daha sonra Türkiye’deki aylık enflasyon oranı ile yine enflasyonun önemli bir açıklayıcısı olduğuna inanılan enflasyon belirsizliği arasındaki ilişkiye bakılır. Buna göre, hem M1 hem M2’nin kullanıldığı iki model de anlamlıdır ve her iki modelin de açıklayıcı gücü %50-55 civarındadır. İlk modelde sabit terim, M1 ve hazine bonosu faiz oranları farklı seviyelerde istatistiksel olarak anlamlı ve açıklayıcı iken ikinci modelde sabit terim ve hazine bonosu faiz oranları anlamlı ve istatistiksel olarak açıklayıcı çıkar. ABSTRACT THE AFFECTS OF ECONOMİC EXPECTATIONS ON INFLATION: THE CASE OF TURKEY Inflation has been an essential term with respect to the stability-related of the world economies. As the denominator of price increases, inflation both directly affects and is affected by the market expectations. The effects of the economic expectations are handled along this dissertation. In this respect the thematic and historical development of inflation and inflation types, price stability and the floating of price stability in Turkey are gone through. The application part of the dissertation consists of an analysis on Turkey regarding the effects of the economic expectations on inflation. The application that focuses on adaptive expectations and rational expectations goes through an adaptive model previously developed by Harberger to handle the effect of inflation on expectations in Turkey. With this model, monthly inflation rates along with the change in money supply in current terms, nominal change in foreign exchange rates previous term monthly inflation expectation and treasury bond interest rates are analyzed to find any relations. The inflation expectations of economic units in Turkey in the post 2001 August period, until 2008 March period were collected in advance. These are followed by the potential relation between the monthly inflation rate in Turkey and the uncertainty of inflation, which is thought to be an essential explanatory variable of inflation. Accordingly, both models where M1 and M2 were used respectively are found to be significant with explanatory power around %50–55. In the first model, the fixed variable, M1 and treasury bond rates are significant and explanatory at differing levels, while in the second model the fixed variable and treasury bond interest rates are statistically significant and explanatory.