Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2001
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hüseyin Baba
Danışman: NURİYE GARİPAĞAOĞLU
Özet:Sanayi bölgesi Samsun'un 3 kilometre doğusundaki Derbent mevkiinden başlayarak 12 kilometre doğusundaki Tekkeköy ilçesi sınırlarına kadar uzanır. Azot sanayi ve Karadeniz bakır işletmelerini de dikkate aldığımızda doğuya doğru17 kilometreye kadar uzamaktadır. Kuzey-güney yönünde ise 2-3 kilometre genişliğinde bir alan kaplar. Sanayi bölgesi Samsun-Ordu karayolunun kuzeyinde yer alır. Sanayi bölgesi kuzeyde Karadeniz ile sınırlıdır. Güney sınırı ise karayolu boyunca gelişen sanayi kuruluşlarını da dikkate aldığımızda karayolundan 200 metre güneye kadar sokulur. SANAYİ BÖLGESİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ A- YER SEÇİMİ Sanayi bölgesinin yerini seçerken hammadde,enerji,alt yapı,sermaye,işçi,Pazar ve güvenlik şartlarının uygunluğu dikkate alınır. Sanayi bölgesi de bu şartlar bakımından uygunluk taşısa da kurulduğu yer itibariyle olumsuzluklar arz etmektedir. Sanayi bölgesinin diğer sanayi bölgeleri gibi I. Derecede tarım arazisi üzerine kurulması ve burada gelişmeye devam etmesi en önemli olumsuzluğu sergiler. B- SANAYİ BÖLGESİNİN FİZİKİ COĞRAFYA ÖZELLİKLERİ Sanayi bölgesi III. zaman (Tersiyer) da oluşan kuzey Anadolu dağlarının kuzeye bakan yamaçları ile Karadeniz arasında kalan alüvyonların oluşturduğu Çarşamba ovasının kuzeybatı kısmında yer alır. Bölgenin iklimi genel olarak Karadeniz ikliminin özelliklerini taşımakla beraber kışlar biraz daha yumuşak yazlar ise biraz daha sıcak olduğundan kısmen kuraklık yaşanmaktadır. Sanayi bölgesi Sırrı ERİNÇ'in tasnifine göre yarı nemli iklim tipine girmektedir. Sanayi bölgesi Kirazlık deresi,Kara Ahmet deresi, Ak kiraz deresi, Şaban oğlu deresi, Hıdırellez deresi, Çırakman deresi, Bakacak deresi, Çınar alan deresi gibi debileri mevsimlere göre değişen akarsular bulunmaktadır. Bunlar zaman zaman taşkınlara sebep olmaktadır. Toprak yapısı itibari ile akarsular tarafından taşınmış alüvyonlardan oluşan killi,kumlu killi ve siltli topraklardan oluşmaktadır. Sanayi bölgesi bitki örtüsü bakımından Avrupa-Sibirya florasının Karadeniz alt bitki topluluğuna aittir. Ancak sanayi bölgesinde bitki örtüsü diğer yörelere göre biraz daha cılızdır. C- SANAYİNİN GELİŞMESİ Bölgede sanayi Organize sanayinin kurulmasıyla daha da gelişmiştir. Yapılan destekler verilen krediler ve özel sektörün girişimleri sanayinin gelişmesini hızlanmıştır. Sanayi bölgesini sanayinin gelişmesi için gereken şartlara uygun olması bölgede sanayinin gelişmesinin diğer bir nedenidir. Bunların yanında sanayinin hızlı gelişememesinin nedenleri de vardır. Organize sanayinin geç kurulması,şehir merkezinde dağınık halde bulunan sanayi kuruluşlarının sanayi bölgesine naklinin yapılamaması ve ekonomik sıkıntılar olarak gösterebiliriz. D- SANAYİ KOOLLARININ YAPI VE DÜZENİ Sanayi bölgesindeki sanayi kuruluşlarının hammaddesi genellikle yurt içinden ve bölgeden sağlanmaktadır. Tekstil,kimya ve tıbbi alet yapımı hammaddelerinden bir kısmı yurt dışında sağlanmaktadır. Sanayi bölgesindeki işçi sayısına bakıldığında; Organize İlkadım 19 Mayıs Örnek Bu sitelerin dışındaki Sanayi sanayi sanayi sanayi sanayi Faal firma 34 200 361 196 84 Sayısı Faal olmayan 43 478 801 386 - Firma sayısı Faal firmaların 2185 1000 1805 980 2275 İşçi sayısı Faal olmayanların 2815 2390 4005 1930 - İşçi kapasitesi Toplam firma 77 678 1162 582 84 Sayısı Toplam işçi 5000 3390 5810 2910 2279 sayısı olarak hesaplanmıştır. Sanayi bölgesinde ulaşım sorunu yoktur. Bölge Samsun karayolu kenarında olup sanayi içerisinden Samsun-Çarşamba ve Samsun -Azot sanayi demir yolları geçer. Ayrıca Samsun limanına ve Karadeniz bakır işletmeleri limanlarına kara ve demir yollarıyla bağlıdır. Sanayi bölgesi Samsun ve Çarşamba hava alanlarına da yakın olup karayolu bağlantısı bulunur. Sanayi bölgesinde genel olarak elektrik enerjisi kullanılır. İhtiyaç duyulan enerji Enterkonnekte sistemden TEAŞ tarafından sağlanmaktadır. Samsunda tüketilen enerjinin % 42'si sanayide kullanılmaktadır. Sanayi bölgesinde eğitim çalışmaları KOSGEB bölge müdürlüğü tarafından planlanıp uygulanmaktadır. Sanayi bölgesinde faaliyet gösteren firmaların mülkiyeti genel olarak firmaların kendilerine aittir. Ancak kiralık işyerlerinde faaliyet gösteren firmalarda bulunmaktadır. Sanayi bölgesindeki firmalar genelde sipariş üzerine çalışmaktadır. Ancak kapasiteyi arttırmak ve pazarlama problemini çözmek amacıyla seminer ve fuarlar düzenlenmektedir. Üretilen ürünler çoğunlukla iç pazara satılırken bir kısmı Hollanda,Fransa,Almanya ,Rusya ve Kafkas ülkelerine gönderilmektedirler. SANAYİ FAALİYETLERİNİN SEKTÖREL DAĞILIMI Sanayi bölgesindeki firmaların faaliyet gösterdiği başlıca sektörler şöyledir; Un ve yem sanayi,Şekerleme tahin helva susam imalatçıları,İçecek tozu,Trikotaj ve konfeksiyon sanayi,Çuval imalatçıları,Kimya ve ilaç sanayi,Lastik ve plastik eşya, Lastik ve plastik alüminyum doğrama,Taş toprak , Çimento ve hazır beton,Cam ve avize, Matbaa ve baskı,Kağıt ürünleri,Ağaç ve mobilya,Bakır pirinç alüminyum ve demir çekme ,Döküm ve makine imalatçıları,Tıbbi ve cerrahi alet üreticileri,Isı cihazları ,Oto bakım servisleri,Muhtelif gıda,Muhtelif imalat, Petrol istasyonları,Gaz ve petrol dolum tesisleri,Paketleme ve pazarlama sektörleri bulunur. SANAYİ BÖLGELERİ Sanayi bölgesinde ; Organize,19 Mayıs,Örnek,İlk adım sanayi siteleri ve bunların dışında yol boyunda gelişen sanayi kuruluşları bulunmaktadır. Organize sanayi sitesi;2.11.1981 tarihinde 1590 dekarlık bir alana kurulmuş olupsitelerin kuzeyinde yer alır.Sanayi bölgesinde 77 firmaya ait parseller bulunup bu firmalardan 34 tanesi faaliyettedir.30 tanesi inşaat halinde 13 tanesi ise proje aşamasındadır. Faaliyetteki firmalarda 2185 işçi çalışmaktadır. Organize sanayinin ulaşım ve finansman problemleri bulunmaktadır. 19 Mayıs sanayi sitesi; Bu sanayi sitesi 1984 yılında 880 dekarlık alan üzerine kurulmuş olup 1162 işyerine sahiptir. Bu işyerlerinin 361 tanesi faaliyette olup 1805 işçi çalışmaktadır. Bu sanayi sitesinin en önemli problemi doluluk oranının düşük olmasıdır. İlk adım sanayi sitesi;1980 tarihin de 405 dekar alan üzerine kurulmuş olup 678 iş yerine sahiptir. Bu sitelerin 125 tanesi dolu olup burada 1000 civarında işçi çalışmaktadır. Örnek sanayi sitesi 1984 yılında 460 dekar alan üzerine kurulu olup sitede 582 işyeri bulunmaktadır. Bu sitedeki işyerlerinin 196 tanesi faal olup 980 işçi çalışmaktadır. Bu sitenin de en önemli problemi doluluk oranıdır. Sanayi sitelerinin dışında Samsun-Ordu karayolu boyunca gelişen sanayi kuruluşları; Sanayi bölgesinin kuruluşuna ve gelişmesine bağlı olarak Samsun -Ordu karayolu boyunca geniş çapta sanayi kuruluşları kurulmuştur. Burada başlıca 84 sanayi kuruluşu bulunmakta ve bu kuruluşlarda 2279 işçi çalışmaktadır. Burada kurulan işyerlerinin başında oto bakım ve satış servisleri,petrol satış ve dolum istasyonları ile bazı kuruluşların pazarlama müdürlükleri bulunmaktadır. Bu sanayi bölgesinin en önemli problemi kontrolsüz gelişmesidir. SANAYİ BÖLGESİNİN ÇEVREYE ETKİLERİ Sanayi bölgesindeki tesislerin çevre kirliliğine yol açtığı görülmektedir. Kirliliğin başında bazı firmaların bacalarında çıkan gazların meydana getirdiği hava kirliliği gelir. Ayrıca toprak kirliliği,su kirliliği,görüntü kirliliği sanayi kuruluşlarının çevreye yaptığı diğer olumsuz etkilerdir. Ayrıca çevre kirliliği çevrede yaşayan insan ve hayvanlar ile üretilen tarım ürünleri ile doğal bitki örtüsüne zarar vermektedir. SANAYİ BÖLGESİNDE ALTYAPI PROBLEMİ Sanayi bölgesinde alt yapı problemi, ulaşım problemi,enerji problemi ve en önemlisi de kuruluş yerinin meydana getirdiği yer seçimi problemi bulunmaktadır. Sonuç olarak sanayi bölgesinin burada kurulmasının meydana getirdiği olumlu ve olumsuz durumlar mevcuttur. Bütün bunlar da dikkate alınarak sanayi bölgesindeki olumsuzluklar ortadan kaldırılmalı veya en aza indirilmelidir. Sanayi bölgesinin gelişmesi için gerekli çalışmalara biran önce başlanmalıdır. ABSTARCT THE INDUSTRİALİZATİON ACTIVITIES BETWEEN SAMSUN AND TEKKEKÖY The Industrialigation area begins from Derbent, 3km east of Samsun and goes to the borders of Tekkeköy,12 km east of Samsun. If the nitrogen indstry and the Blacksea copper factories are taken into consrderation, this area extends for 17 km in that direction, also the area extends through the north part of the highway between Samsun and Ordu. GENERAL FEATURES OF THE INDUSTRIALIZATION AREA A- THE PLACE : While choosing a industrialization area its convenience of energy, raw material wealth, workers, market and safety conditions are taken into consideration . All these properties are convenient in that industrialization area but its place ;its being founded on a farming area and extending on it cause great problems. B- GEOGRAPHICAL FEATURES OF THE AREA : The industrialization area is placed in the nort-west of north Anatolian mountains and the plain of Çarşamba .The climate of the region usually carries the characteristics of the climate of the Blacksea. There are may rivers araund the area like Kirazlık,Kara Ahmet,Akkiraz, etc.Which cause floods time to time. Thanks to the alluvium carried by these rivers around the land is fertile , but the plant cover is relatively thin. C-THE DEVELOPMENT OF THE INDUSTRY: With the foundation of the organization industry, industralization has rapidly developed in the region . The enterprises in the private sector, given credits and supports have accelerated the develepment surely the convenience of the area for the essential properties is another cause of that develepment. D- THE STRUCTURE OF THE INDUSTRY BRANCHES : The raw material for the organizations in the industry area is generally provided from the homeland. But some of the raw material used for textile, chemistry and medical equipments is brought from abroad. The Number of the workers in the area; Organizatin İlkadım 19 mayıs Örnek Besides İndustry industry area industry area industry area these The number of 34 200 361 196 84 Active firms The number of 43 478 801 386 - İnactive firms The number of the 2185 1000 1805 980 2275 Workers in active firms The capacity of the 2815 2390 4005 1390 - Workers in inactive firms Total number of 77 678 1162 582 84 The firms Total number of 5000 3390 5810 2910 2279 The workers There aren't any transportation problems in the area. Railway through the area goes between Samsun and Çarşmba ; also you can go to the port of Samsun through railway or highway; the airport is also near to the area. Generally electric energy is used in the industrialication area. The energy needed is provided from the enterconnected system by TEAŞ 42 Per cent of the expended energy is used for the industry in Samsun. The educational activities in the sector are organised by KOSGEB regional management. The ownership of the active firms in the industrialization area belongs to themselves. These firms generally works with orders. But for expanding the capacity and overcoming the marketing problem seminars and pairs are organised. Products are generally sold at homeland markets; also they are imparted to Holland, France, Germany, Rusya and the caucasian countries. SECTORAL DISTRIBUTION OF THE INDUSTRIAL ACTIVITIES The main sectors, that the firms in the area are active in,are as in the following: Flour and feed industry; candying,halvah and sesame producers; driking flour;knitting and ready-made clothing industry; sack producers;Chemistry and medicine industry ;rubber goods;cement and ready concrete; glass and chandelier industry. Press and paper product;wood and furniture ;medical eguipments heating eguipments; automobile care services; copper and aluminium and machine producers;oil stations;packaging and marketşing;etc. THE INDUSTRIAL SITES There are Organization; 19 Mayıs; Örnek and İlkadım sites; besides these through the highway there are many industrial developing foundations. Organization industry site was founded on 2.11.1981 on a large area in the north of other sites.There are 77 firms;34 active in the site;with 2185 workers. That site has some transportation and financial problems. 19 Mayıs endustrial site was founded in 1984 with 1162 firms,361 firms are active at present with 1805 workers. The main problem is the low proportion of the active firms . İlkadım industrial site was founded in 1980 with 678 firms.125 firms are activite at present with 1000 workers. Örnek industrial site was founded in 1984 with 582 firms. 196 firms are active with 980 workers. The problem is the some with other sites. Through the highway between Samsun and Ordu many industrial organizations have been founded with 2279 workers.Main sectors are automobile care services oil stations and marketing managements. ENVIRONMENTAL EFFECTS OF THE INDUSTRİAL AREA It has been seen that the foundations in the area cause environmental pollution;especially some factories cause air pollution;water pollution and sight pollution. Also that environmental pollution affects the health of peıple and animals badly ;it has a harmful effect on agricultural products and natural plant cover. THE PROBLEM OF UNDERGROUND STRUCTURE In the industrial area main problems are underground structruce ;transportation; energy and the most important one, the place and the negative effects of the wrong place choice in development of the industry. As a result all these problems must be taken in to cansideration and these negative effect must be overcome or at least reduced. Soon the studies for the development of the industrial area should be begun.