Elit sporcularda optimal performans duygu durumunun belirlenmesinde beş faktörlü kişilik özelliklerinin ve mükemmeliyetçiliğin rolü

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYDAN GÖZMEN

Danışman: FEVZİYE HÜLYA AŞÇI

Özet:

Elit Sporcularda Optimal Performans Duygu Durumunun Belirlenmesinde Beş Faktörlü Kişilik Özelliklerinin ve Mükemmeliyetçiliğin Rolü Amaç Elit sporcuların kişilik özelliklerinin ve mükemmeliyetçilik düzeylerin optimal performans duygu durumunu belirlemedeki rolünü araştırmaktır. Çalışmanın ikincil amacı ise bu psikolojik faktörlerin cinsiyet ve spor deneyimine göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Gereç ve Yöntem Çalışmaya İstanbul ilinde 1. ve 2. liglerinde yer alan 119 kadın (𝑋𝑦𝑎ş=22.15 ±4.92) ve 144 erkek (𝑋𝑦𝑎ş =23.94 ±4.85) toplam 264 (𝑋𝑦𝑎ş =23.13 ±4.95) sporcu katılmıştır. Sporculara “Kişisel Bilgi Formu” , “Sürekli Optimal Performans Duygu Durum-2 Ölçeği”, “Beş Faktörlü Kişilik Özellikleri Ölçeği” ve “Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği” uygulanmıştır. Bulgular ve Sonuçlar Yapılan çoklu adımsal regresyon analiz sonuçları, kadın sporcuların gelişime açıklık ve öz denetim kişilik özelliklerinin optimal performans duygu durumunu yordadığını, erkek sporcularda ise bu iki kişilik özelliğinin yansıra dışa dönüklük kişilik özelliğinin de optimal performans duygu durumu belirlemede istatistiksel olarak anlamlı rol oynadığını göstermiştir (p<0.05). Analiz sonuçları, kadın ve erkek sporcuların kendine yönelik mükemmeliyetçilik düzeylerinin optimal performans duygu durumunu anlamlı olarak yordadığını göstermektedir. Kadın sporcuların erkek sporculardan farklı olarak başkalarına yönelik mükemmeliyetçilik düzeyinin optimal performans duygu durumu ile ilişkili olduğu bulunmuştur (p<0.05). Sporcuların kişilik özelliklerinde, mükemmeliyetçilik düzeylerinde ve optimal performans duygu durumlarında cinsiyete göre anlamlı fark yoktur (p>0.05). Öte yandan, sporcuların mükemmeliyetçilik düzeylerinde ve optimal performans duygu durumlarında spor deneyimine göre anlamlı farklılık bulunurken (p<0.05); kişilik özelliklerinde anlamlı fark bulunmamıştır (p>0.05). Sonuç olarak; sporcuların kişilik özelliklerinin ve mükemmeliyetçilik düzeylerinin, optimal performans duygu durumunu belirlemede rol oynadığı görülmektedir. Anahtar kelimeler: Optimal performans duygu durumu, kişilik, mükemmeliyetçilik, elit sporcu. The Role of Big Five Personality Traits and Perfectionism in Determining Dispositional Flow in Elite Athletes ABSTRACT Purpose The aim of this study was to investigate the role of personality traits and perfectionism in determining dispositional flow of elite athletes. The secondary purpose of the study was to examine whether these psychological factors differ with regard to sex and year of sport experience. Methods One hundred nineteen female (Mage=22.15 ±4.92) and 114 male (Mage=23.94±4.85), totaly 236 (Mage=23.13 ±4.95) athletes voluntairly participated in this study. “Personal Information Form”, Dispositional Flow Scale-2”, “The Big Five Inventory” and “Multidimensional Perfectionism Scale” were administered to athletes. Findings and Conclusions The stepwise regression analysis results showed that for both males and females openness and conscientiousness personality traits significantly predicted flow state. Beside these two personality traits, extroversion was also significant predictor of flow experiences of male athletes (p<0.05). Analysis also revealed that self-oriented perfectionism was significant predictor of flow experiences in both males and females. Furthermore other oriented perfectionism also predicted flow experiences of female athletes (p<0.05). There was no significant difference in personality traits, perfectionism dimensions and flow experiences of athletes with regard to sex (p>0.05). There were also significant differences in in perfectionism and flow experiences of athletes (p<0.05) in terms of sport experiences, but not in personality traits (p>0.05). As a result; personality traits and perfectionism dimensions of athletes play significant role in determining flow experiences. Key words: Flow, personality, perfectionism, elite athlete