Temettuat defterlerine göre Kartal’ın sosyo-ekonomik yapısı (1844)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İdris Tuna

Danışman: UFUK GÜLSOY

Özet:

1844-1845 tarihinde Kartal'a bağlı on sekiz yerleşim yeri mevcuttur. Bu yerleşim yerlerinin on beşi köy, ikisi ada, biri ise kasabadır. Tüm yerleşim yerlerindeki toplam hane sayısı 980'dir. 980 hane reisinden 707'si Müslüman, 251 hane reisi gayrimüslim, 10 hane reisi İngiliz, 5 hane reisi Fransız, 1 hane reisi Rus, 1 hane reisi Avusturyalı, 5 hane reisi ise Yunanistanlı'dır. Gayrimüslim ve yabancı uyruklu hane reislerinin çok büyük bir kısmı Büyükada ve Burgazada'da toplanmıştır. Adalarda Müslüman hane reisi yoktur. Yerleşim yerlerinin çok büyük bir kısmı köy olduğu için hane reislerinin geçim kaynağı daha çok tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Adalarda ve denize yakın olan köylerin bir kısmında balıkçılık da yapılmaktadır. Hane reislerinin birçoğunun kendine ait toprağı vardır. Hane reislerine düşen ortalama toprak miktarı dönüm itibariyle çok büyüktür. Bu toprakların çok büyük bir kısmında hububat ekimi ve bağcılık yapılmaktadır. Bölgede hayvan yetiştiriciliği de önemli bir yer tutmaktadır. Küçük ve büyük baş hayvanlar içerisinde yaygın olarak yetiştirilen küçük baş hayvanlardır. Yerleşim yerlerindeki dükkanlar önemli bir yer tutmamaktadır. Bu dükkanlar daha çok adalarda toplanmıştır. Hane reislerinin ortalama geliri çok yüksek düzeydedir. Fakir diyebileceğimiz kişi sayısı çok azdır. Gelirlerinin büyük bir kısmı tarım ve hayvancılıktan sağlanmaktadır. Bunun yanında gelirler içinde esnaflık ve ticaret gelirleri de önemli bir yer tutmaktadır. Hane reislerinin büyük bir kısmının gelir düzeyi yüksek olduğu için vermiş oldukları "vergü-yi mahsûsa" bir hayli fazladır. Bunun yanında hane sahiplerinin çoğu öşür vergisi ödemektedir. Cizye vergisi ise yalnızca Büyükada ile Burgazada'daki gayrimüslim ahaliden alınmaktadır. SUMMARY There were eighteen settlements in 1845 in Kartal. Fifteen of them village, two of them island and one of them was a small town. Whole amount of the houses were 980 in the settlement. There were 707 Muslim, 251 non Muslim, 10 English, 5 French, 1 Russian, 1 Austrian and 5 Greek house holders. Most of the non Muslim and foreign citizens are gathered in Büyükada and Burgazada. There was non Muslim house holder in the islands. Great amount of the settlements were villages, so the means of subsistence of house houlder's was agriculture and stock-breeding. Fishing is done in the islands and in the villages which are by the sea. Most of the house holders have their own lands. Average land amount is very large according to acre. Cereals sow and viniculture is made most of these lands. The shops mostly settled in islands. Average incomes of the house holder's are very high. There are few person that we can call "poor". Agriculture and stock farming are most of their income. In addition to this shop-keeping and trade incomes have a great importance. Because of vide income, most of the house holder's pay much vergü-yi mahsusa. However, most of the house holder's pay tax of öşür. Tax of cizye is taken from the non Muslim citizens which are in Burgazada and Büyükada.