Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İngilizce İşletme Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: AHMET ÖZTÜRK
Danışman: EMİNE ÇOBANOĞLU
Özet:Anahtar Kelimeler : Satın Alma Bağımlılığı Davranışı, Anlık Satın Alma Davranışı, Statü Tüketimi, Hazcı Tüketim, Kıyafet Ürün Kategorisi ALIŞVERİŞİN KARANLIK YÜZÜ: KIYAFET ÜRÜN KATEGORİSİNDE ANLIK SATIN ALMA VE SATIN ALMA BAĞIMLILIĞI DAVRANIŞLARI Bu çalışma; plansız ve duyguların ön planda olduğu, anlık satın alma ve satın alma bağımlılığı davranışlarını incelemektedir. Yüksek seviyelerdeki anlık satın alma ve bağımlı satın alma davranışları; tüketiciler, onların aileleri ve hatta tüm toplum üstündeki yıkıcı sonuçlarından dolayı alışverişin karanlık yüzü olarak görülmüştür. Araştırmanın amacı, alışverişin bir mutsuzluk aracı haline gelmemesi için topluma stratejiler sunmaktır. Önerilen iki model çerçevesinde; tüketim kültürü olgusu sonucunda tüketicilere sunulan hazcı ve statü tüketiminin anlık ve bağımlı satın almaya olan etkileri, kıyafet ürün kategorisi dikkate alınarak incelenmiştir. Çalışmanın genel çerçevesi çizilmeden önce, kapsamlı bir literatür taraması yapılarak anlık satın alma, bağımlı satın alma, hazcı tüketim ve statü tüketimi hakkında bilgi edinilmiştir. Ardından, çalışmanın amaçları dikkate alınarak ilgili ölçekler seçilmiştir. On sekiz ve on sekiz yaş üstü 363 kişiden oluşan örnekleme anket uygulanmıştır. Elde edilen veri SPSS kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre kıyafet kategorisinde, statü tüketimi eğilimi anlık satın alma ve bağımlı satın alma eğilimlerini etkilemezken; hazcı tüketim eğiliminin sözügeçen iki satın alma tipini de etkilediği ortaya çıkmıştır. Ayrıca anlık satın alma eğilimi bağımlı satın alma eğilimini etkileyen önemli bir değişkendir. Araştırmanın da desteklediği gibi az ya da orta seviyede anlık satın almanın, zararsız ve insanları eğlendiren bir yönü olmasına karşın; kronik seviyelerinin ise alışverişte bağımlı sürece götürebilecek, dikkatle incelenmesi gereken bir olgu olduğu ortaya konulmuştur. Son olarak, alışverişin karanlık yüzü dikkate alınırken; toplumun ve genç yaşlardan itibaren tüketicilerin nasıl yönlendirilmesi gerektiği konusunda ailelere, okullara, şirketlere ve hükümete öneriler getirilmiş, toplumun bu konuda bilinçlenmesi sağlanmıştır. Keywords : Compulsive Buying Behaviour, Impulsive Buying Behaviour, Hedonic Consumption, Status Consumption, Clothing Product Category ABSTRACT DARK SIDE OF SHOPPING: IMPULSIVE AND COMPULSIVE BUYING BEHAVIOUR IN CLOTHING PRODUCT CATEGORY This study investigates impulsive and compulsive buying behaviour in which unplanned dimension exists and emotions stand in the forefront. High levels of impulse buying and compulsive buying behaviour are mentioned as dark side of shopping because of its destructive results on consumers, their families and the society as a whole. The main objective of this study is to suggest strategies to the society in order that shopping activity does not turn into chronic unhappiness. Within the frame of the two proposed models; hedonic consumption and status consumption that are presented to the consumers as a result of consumption culture phenomenon are investigated in relation to their affects on impulsive and compulsive buying considering clothing product category. Before designing the general framework of the study, a comprehensive literature survey was made by considering impulse buying, compulsive buying, hedonic consumption and status consumption. Then the scales were selected by taking the objectives of the study into account. The sample survey was conducted with 363 people who were eighteen years old and above. The data were analyzed with SPSS. According to the results of the study regarding clothing product category, status consumption tendency did not affect impulse buying and compulsive buying tendencies; however, hedonic consumption tendency affected both of them. Moreover, impulse buying tendency was an essential variable affecting compulsive buying tendency. As it was supported by the study that low or moderate degrees of impulse buying were accepted as harmless and enjoyable experience; however it was pointed in the study that chronic levels of impulse buying should have been examined carefully and could cause addiction to shopping. Finally; considering the dark side of shopping, strategies were suggested to families, schools, companies and the government regarding how the society and the consumers should have been directed starting from young ages; in this way, the study provided social consciousness about negative sides of buying.