Kentsel çöküntü alanlarının sanat yapıtıyla dönüşümü: Hasanpaşa gazhanesi için bir proje


Tezin Türü: Sanatta Yeterlik

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CANER ŞENGÜNALP

Danışman: NİLÜFER ERGİN DOĞRUER

Özet:

“Kentsel Çöküntü Alanlarının Sanat Yapıtıyla Dönüşümü: Hasanpaşa Gazhanesi İçin Bir Proje” başlıklı tez bir eser metni çalışmasıdır. Bu çalışmanın amacı, kentsel mekânda işlevini yitiren ve çöküntü alanı haline gelmiş alanların, kent yaşamına yeniden kazandırılma süreçlerini incelemek, çağdaş heykel disiplininin bu alanlarda gerçekleştirilecek dönüşüme katılım olanaklarını araştırmak, elde edilen veriler kapsamında belirlenen çöküntü alanına ilişkin geliştirilmiş projeyi sergilemektir. Araştırma bağlamında elde edilen proje, işlevini yitirmiş ve çöküntü alanına dönüşmüş eski bir sanayi tesisinin sanat yapıtı aracılığıyla yeniden işlevlendirme sürecinde heykelin kendi mekânını yaratabilen ve alanı tümüyle bir sanat yapıtına dönüştürebilen anlayışı üzerinden kurgulanmıştır. Tez kapsamında ağırlıklı olarak kalıcı sanat yapıtları ele alınmış olmakla birlikte, konuya ilişkin üretilen ve organize edilen geçici projelere de yer verilmiştir. Araştırmanın metodolojisi, kentsel mekânda çöküntü alanların oluşum nedenlerini sorgulayıp bu alanların olanak verdiği dönüşüm modellerinin incelenmesi ve konuyu heykel disiplininin bakış açısıyla değerlendirerek uygulanan örneklerin çözümlemesi yapılıp görsellerle desteklenmesi üzerine kurgulanmıştır. Birinci bölümde çöküntüye neden olan faktörlerin nasıl oluştuğu, hangi dinamiklerin bu süreci tetiklediği, kentin bu bozulmalara ne tür reaksiyonlar gösterdiği ve karar mekanizmalarının nasıl önlemler aldıkları incelenmiştir. İkinci bölümde bozulan ve terkedilen bu alanların dönüşüm süreçlerinde sanatın nasıl başat bir rol oynadığı ifade edilmiştir. Yeniden işlevlendirme politikalarının sanat ekseninde hangi formlara büründüğü, yitirilen kolektif belleğin ve toplumsal ayrışmaların üç boyutlu plastik uygulamalar aracılığıyla nasıl onarıldığı tezin ana bağlamını oluşturan ikinci bölümde incelenmiştir. Üçüncü bölümde seçilen alanın çöküntüye uğrama süreçleri araştırılmış, mekânın sahip olduğu fiziksel, tarihsel, endüstriyel ve zihinsel belleği üzerinden bir proje geliştirilmiştir. -------------------- ABSTRACT The thesis titled “Transformation of Urban Blighted Areas By Artwork: A Project for Hasanpaşa Gaspark” is a text work. The purpose of this study is to examine the process of reclaiming the urban areas that have lost the function of urban space and become blighted areas, to explore the possibilities of transformational contemporary sculpture disiplinary in these areas and to display the developed project related to the blighted area determined within the obtained data. In the context of research, the project has been constructed through the understanding that the sculpture can create its own space and turn the field entirely into an artwork in the process of re-functioning through an artwork of an old industrial site, which has lost its function and has become a blighted area. In the scope of the thesis, mainly permanent art works were discussed and temporary projects were produced and organized related to the topic. The methodology of the research is based on the question of the reasons of the formation of the blighted areas of the urban space and the examination of the transformational models that these areas allow and the evaluation of the applied sculpture from the point of view of the sculpture art. In the first part, it is examined how the causes leading to the blighted occur, which dynamics triggers this process, what kind of reactions the city shows to these deteriorations and how the decision mechanisms take measures. In the second part, it has been expressed how art plays a leading role in the transformation processes of these areas which have been destroyed and abandoned. The second part, which forms the main discourse of the thesis on how forms of restructuring politics are articulated, how the lost collective memory and social separations are restored through threedimensional plastic installations, is examined. In the third chapter, the blighted process of the selected area was researched and a project was developed based on the physical, historical, industrial and mental memory of the space.