Türkiye'de bedensel engelli çocukların anaokulu ortamında karşılaştıkları fiziksel ve sosyal engeller


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İç Mimarlık Anasanat Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ALTINAY MUTLU

Danışman: Fatma Meltem Eti Proto

Özet:

Bu tez kapsamında ele alınacak olan konu; bedensel engelli çocukların anaokulu ortamında karşılaştıkları problemler ve bunların çözümüne yönelik tasarım ve toplum desteğinin önemidir. Çalışmada, bedensel engelli çocukların özel gereksinimlerinin, tasarımı anaokulu ölçeğinde nasıl etkileyeceği ve anaokulu yapısal çevresinde ne tür önlemlerin alınması gerektiği açıklanmaktadır. Çalışma 4 bölümden oluşmaktadır: 1. bölümde engelli olmanın tanımı yapılıp, engellilere yönelik uluslar arası çalışmalar ve Türkiye istatistiklerine değinilmektedir. Anaokulu çağındaki çocuklarda görülen bedensel engel grupları belirlenip bu engellerden birine veya bazılarına sahip çocukların ne şekilde topluma kazandırılabileceği anlatılmaktadır. 2. bölümde engellilerin yapısal çevrede karşılaştıkları ve tasarımı direkt olarak etkileyen problemler; kullanıcı, amaçlar ve çevre bileşenlerine göre belirlenip incelenmektedir. Anaokullarında bedensel engelli çocuklara yönelik hacim tasarımına temel verileri oluşturan; ergonomi, fizyolojik ve psikososyal kullanıcı ihtiyaçları, tasarım ile etkileşen problemler, çocuk-mekan ilişkileri incelenmekte; çocukların gelişim özellikleri, antropometrik ölçüleri ve gereksinimleri saptanmaya çalışılmakta ve tüm bu unsurları içinde barındıran evrensel tasarım felsefesinin önemi vurgulanmaktadır. 3.bölümde ülkemizde bedensel engelli çocukların okul öncesinde eğitim aldığı mekanlar incelenmekte, anaokullarının ülkemizdeki tarihçesi ve bugünkü durumu kısaca lenmektedir. Anaokulu ölçeğinde, bedensel engelli çocukların; eylemlerine gerekli hareket alanları belirtilmekte, anaokulundaki eğitime tam ve eşit katılımlarına destek sağlayacak mekan tasarım kriterleri açıklanmaktadır. 4. bölümde, tezin sonuçları belirtilmektedir. Tasarımın ve toplum desteğinin; engelliler, özellikle de engelli çocuklar için ne derece önemli olduğu vurgulanmakta; toplumun değer yargılarının, engelli bireyin yaşantısını nasıl şekillendirdiği açıklanmaktadır. SUMMARY This thesis tells about physically disabled children’s problems while their nursery school’s education period and also will give us information to solve these kinds of problems with some special designs and community support. This study explains; how design affects to the special needs of physically handicapped children in the kindergartens and what kind of measures should be taken. Basically this thesis has got four different parts: 1st part describes us, the meaning of physically disabled people and also tells us what the international countries are doing for this case. We will see some statistics about disabled people and learn about disability groups which Turkish children have. And this part tells us how to adapt these kinds of kids to social life. The 2nd part will tell us about the special designing of furnitures. Furniture is an important case for disabled people. It has to be very special and have ergonomic design to help them easly. We will mention about the universal design principles that is the best solution for disabled people’s problem. Before designing for disabled people, we need to know their psychologic, physical and ergonomic needs. These topics are an essential before starting to design of any item. The 3rd part tells about the places where disabled children are being trained and briefly summarizes the history and preset situation of kindergartens in Turkey. The motion ranges that are necessary actions for disabled children are explained and design criteria for spaces are defined that can ensure full and equal participation in preschool education. The 4th part includes the results of thesis. Such as how important designing and community support for disabled children are emphasized. And describes how the values of society affects an individual’s life.