Sadrazam Damat Ferit Paşa


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2002

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ş. CAN ERDEM

Danışman: SÜLEYMAN BEYOĞLU

Özet:

Damat Ferit Paşa 1853 yılında İstanbul'da doğdu. Özel bir eğitim aldıktan sonra Hariciye'ye girerek Paris, Berlin, Petersburg ve Londra elçiliklerinde ikinci katiplik ve daha sonra Londra elçiliğinde baş katiplik görevlerinde bulundu. İstanbul'a döndükten sonra Sultan Abdülmecid'in kızlarından Mediha Sultan ile evlendi. Meşrutiyet'in ilanından sonra Meclis-i Âyân azalığına tayin olunan Damat Ferit Paşa 24 Kasım 1911'de Hürriyet ve İtilâf Fırkasının başkanlığına getirildi. 4 Mart 1919'da ilk defa Sadrazam oldu ve siyasî rakibi durumunda olan İttihat ve Terakki Partisi'ni siyaset sahnesinden silmeyi kendine misyon edindi. Bu konuda İngilizlerin de tam desteğini aldı. Daha sonraki siyasî hayatını önemli ölçüde etkileyecek bir kararla Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya gönderilmesine muvafakat etti. İzmir'in işgal edilmesiyle istifa eden ve 19 Mayıs 1919'da ikinci defa sadarete getirilen Paşa, Paris Barış Konferansı'nda Osmanlı Devleti'nin haklarını savunmak gibi güç bir görev üstlendi. Kongreler yaparak yavaş yavaş merkezî hükümete başkaldıran Mustafa Kemal ve milli mücadeleye karşı da harekete geçti. Üçüncü sadaretinde Paşa, kendisine karşı yürütülen şiddetli muhalefete rağmen iktidarda kalmaya çalıştı. Ancak 1 Ekim 1919'da yerini Anadolu hareketine daha sıcak bakan Ali Rıza ve daha sonra Salih Paşa'lara bırakmaya mecbur oldu. 5 Nisan 1920'de tekrar Sadarete getirilen Paşa, bu defa Kuva-yi Milliye'ye karşı planlı bir harekât düzenledi. Kuva-yi Milliye'yi ve mensuplarını tamamen ortadan kaldırmaya yönelik bir programı uygulamaya çalıştı. Diğer taraftan Osmanlı Devleti'ne Sevr Anlaşması'nı dikte eden emperyalist devletlerin belirlediği ağır barış şartlarını hafifletmeye çalıştıysa da çaresizliğin getirdiği teslimiyetçilikle bu anlaşmayı onayladı. Bu, siyasî hayatının da sonu oldu. 6 Ekim 1923'te Fransa'nın Nice şehrinde öldü. SUMMARY Damat Ferit Paşa was born in İstanbul in 1853. He took e special education end entered in foreign affairs. He was charged with clerk in Paris, Berlin, Petersburg and London embassies. When he returned to İstanbul. He was married with Mediha Sultan who was the daughter of Sultan Abdülmecid. After that, he was appointed to the member of "Meclis-i Âyan". İn 1911 he was elected to the precidency of the party "Hürriyet-İtilâf. In March 1919 he became Sadrazam. He undertook the mission to abolish his political rival "İttihat-Terakki". He was supported by England. And in this period he approved the inspectorship of Mustafa Kemal Pasha. Damat Ferit resigned, when İzmir occupald by Greece, but he was assigned again. He tried to defence the rights of Ottoman Empire in the Paris Peace Conference in 1919. Meanwhile he began to struggle with Mustafa Kemal and in e Anatolian moment. In his third prime ministry hi strived to maintain his power. However he was obliged to liave his place. In April 1920 he was brought to prime ministry again. This time he made a plan against "Kuva-yi Milliye". His aim was eliminating the leaders of "Kuva-yi Milliye". On the other hand he tried to diminish the conditions of "Sevr Pact". But he was obliged to approve the treaty "Sevr". Even he made changes in his cabiret for approving "Sevr". It became the end of his political life. He was obligated to resign in October 1920. In October 1923 he died in Nice.