Organizasyon sorumluluğu (TBK m. 66/III)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mustafa Ünlütepe

Danışman: BURAK ÖZEN

Özet:

TBK m. 66 hükmü, adam çalıştıranın sorumluluğu ve organizasyon sorumluluğu olmak üzere, iki farklı ve bağlantılı sorumluluk düzenlemesini kapsamına alır. Sosyo - teknik bir organizasyon yapısı üzerine kurulu TBK m. 66/III hükmü, TBK m. 66/I-II uyarınca, eBK m. 55 anlamındaki adam çalıştıranın sorumluluğundan ayrı ve bağımsız nitelikte bir kusursuz sorumluluk hali olmak üzere organizasyon sorumluluğunu (işletme sorumluluğu) öngörür. Organizasyon sorumluluğunun tipiklik unsurunu, işletme organizasyonundaki objek objektif eksiklik oluşturur ve söz konusu sorumluluk, işletmesel alandaki genel sorumluluk düzenlemesi niteliğindedir. VE-OR Art. 49a hükmü, TBK m. 66/III yanında; amaç ve işlev bakımından aynı nitelikteki OR 2020 Art. 59, PETL Art. 4: 202 ve öE § 1304 hükümlerinin temel kaynağını oluşturur. Bu nedenle TBK m. 66/III hükmü, söz konusu düzenlemelerle birlikte değerlendirilir. Varlığı karine olarak kabul edilen objektif özen yükümlülüğünün ihlali esasına dayalı, kurtuluş kanıtı getirilmesi mümkün bir olağan sebep sorumluluğu teşkil eden ve sorumluluk hukukunun zararın önlenmesine yönelik öncelikli amacına da hizmet eden organizasyon sorumluluğu, hizmet ve ürün hatalarının sebep olduğu zararlara ilişkin olarak uygulanma imkânına sahip tek ve genel sorumluluk düzenlemesidir. Organizasyon sorumluluğunun ortaya çıkabilmesi için bağımlı çalıştırma ilişkisi bulunan bir işletmenin mevcut olması aranır. Zarara mutlaka çalışanın sebep olması zorunlu değildir. Sorumluluğun süjesini, kendi menfaat ve hesabına, yarar ve zararı kendisine ait olmak üzere işletme faaliyetini yürüten kişi (işleten) oluşturur. Zararın doğumuna kaynaklık eden olgu, işletme faaliyetidir. Organizasyona özene ilişkin (özel kurtuluş kanıtı) ve organizasyona özen yükümlülüğünün ihlali ile zarar arasındaki nedensellik bağına ilişkin (genel kurtuluş kanıtı) olarak işletenin kurtuluş kanıtı getirememiş olması, organizasyon sorumluluğunun olumsuz şartını teşkil eder. Anahtar Kelimeler :Haksız fiil, adam çalıştıranın sorumluluğu, kusursuz sorumluluk, olağan sebep sorumluluğu, üreticinin sorumluluğu, ürün sorumluluğu, tehlike sorumluluğu, işletme sorumluluğu, sorumluluk, organizasyon, çalışma düzeni, organizasyon eksikliği, özen yükümlülüğü, işleten. SUMMARY TCO Art. 66 includes two different and connected liability regulations as vicarious liability and organisation liability. TCO Art.66/III, based on a socio-technic organisation structure, foresees organisation liability (enterprise liability) which is apart from and independent from vicarious liability in TCO Art 66/I - II, in accordance with former CO Art. 55. Objective defect of organisation in enterprise liability constitutes typicality element of organisation liability and this liability is general liability regulation in enterprise area. VE-OR Art. 49a constitutes basic sources of OR 2020 Art. 59, PETL Art. 4: 202, öE § 1304 and TCO Art. Key Words:Tort, vicarious liability, strict liability, common strict liability, producer’s (manufacturer’s) liability, product liability, absolute liability, enterprise liability, liability, organisation, work order, defect of organisation, duty of care, entrepreneur.