Basel II kapsamında temerrüt tutarı tahmin modelleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Finansal Bilimler Fakültesi, Sermaye Piyasası Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUSTAFA ÇELİK

Danışman: MURAT AKBALIK

Özet:

BASEL II KAPSAMINDA TEMERRÜT TUTARI TAHMİN MODELLERİ Basel II prensiplerine göre kredi riskine ilişkin sermaye yükümlülüğü hesabında gelişmiş içsel derecelendirmeye dayalı yaklaşımları kullanan bankaların, Temerrüt Olasılığı, Temerrüt Halinde Kayıp ve Efektif Vade’nin yanında Temerrüt Tutarı’nı da tahmin etmeleri gerekmektedir. Esasında, bilanço dışı kredilere ilişkin Temerrüt Tutarı tahmini Krediye Dönüştürme Oranı’nın (KDO) tahminine dayanır. Temerrüt Tutarı’nın veya Krediye Dönüştürme Oranı’nın tahminine yönelik olarak akademik çalışma ve bilgi kaynağı, sayısı ve niteliği itibariyle, diğer risk bileşenlerine kıyasla daha azdır. Bu çalışmada, Basel II prensiplerine uygun olarak Temerrüt Tutarı tahmin modellerinin oluşturulması en başından en sonuna kadar anlatılmaya çalışıldı. Bunun için öncelikle Temerrüt Tutarı tahminine yönelik Basel II kriterleri incelendi. Ardından, kullanılabilecek Temerrüt Tutarı tahmin yöntemlerinin neler olduğuna Basel II dokümanında yer verilmediğinden başta Avrupa Birliği’nin çalışmaları, akademik çalışmalar ve yayımlanan kitaplardan faydalanılarak Temerrüt Tutarı tahmininde kullanılabilecek yöntemler belirlenmiş ve bu çalışmada bunlar izah edilmeye çalışılmıştır. Buna ilaveten, Temerrüt Tutarı tahmininde karşılaşılabilecek problemlere ilişkin bazı çözüm önerileri sunulmuştur. Çalışmada ayrıca ele alınan tüm konular, simülasyon yöntemiyle oluşturulan kredi kartlarına ilişkin temerrüt verisi üzerinden uygulamaya tabi tutulmuştur. Neticede oluşturulan altı kredi kartı havuzu için Sabit Başlangıç Tarihi Yöntemi, Sabit Zaman Aralığı Yöntemi ve Değişken Zaman Aralığı Yöntemi’ne göre KDO tahmini ve Temerrüt Tutarı tahmini yapılmıştır. Üç yönteme göre yapılan tahminler birbirleriyle karşılaştırılmış ve ayrıca validasyona tabi tutulmuştur. Anahtar Kelimeler: Basel II, Gelişmiş İDD Yaklaşımı, Temerrüt Tutarı Tahmini, Krediye Dönüştürme Oranı Tahmini (KDO Tahmini), Kredi Eşdeğeri Çarpanı, Sabit Başlangıç Tarihi Yöntemi, Sabit Zaman Aralığı Yöntemi, Değişken Zaman Aralığı Yöntemi, Temerrüt Tutarı Validasyonu, KDO Validasyonu SUMMARY EXPOSURE AT DEFAULT MODELS COMPATIBLE WITH BASEL II RULES Banks, who want to calculate capital charge for credit risks under advanced internal ratings based approach, should also estimate Exposure At Default (EAD) beside Probability of Default, Loss Given Default and Effective Maturity. In fact, estimation of EAD for off-balance sheet items, depends on the estimation of Credit Conversion Factor (CCF). Number and quality of academic researches and literature with regard to the estimation of EAD and to the estimation of CCF, are limited with respect to that of other risk components. In this study, developing EAD estimation models compatible with Basel II rules have been described from the beginning to the end. To do this, Basel II rules with regard to the estimation of EAD have been analyzed firstly. Then, since Basel II does not address the eligible EAD estimation methods, these methods has been identified and described by benefiting from European Union’s studies, academic researches and published books. In addition to this, some solutions to the problems in the EAD estimation process have been provided. All of findings in this study have also been implemented by using default data which is generated by simulation techniques. As a result, EAD’s and CCF’s have been estimated for six credit card pools using Cohort Method, Fixed-Horizon Method and Variable-Horizon Method. Outputs of these three methods have been compared with each other and validated. Keywords: Basel II, Advanced Internal Ratings Based Approach (Advanced IRB), Exposure At Default Estimation (EAD Estimation), Credit Conversion Factor Estimation (CCF Estimation), Loan Equivalent Factor (LEQ), Cohort Method, Fixed-Horizon Method, Variable-Horizon Method, EAD Validation, CCF Validation.