Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ata Öztürk
Danışman: NÜRDAN ARSLAN
Özet:20. yüzyıla girerken endüstri, ürettiği ucuz seramiklerle hızla el yapımı fonksyonel objelerin yerini alırken, rafine estetikleri olan objeleri yapmaya devam etme sorumluluğu üstlenen kişileri de çağdışı ilan etmiştir. Kültürel üretim alanında ise seramiğin payı sınırlı kalarak alt kültür çizgisine itilmiştir. Thomas Wedgwood gibi seramikçiler endüstrinin olanaklarını kucaklayıp geliştirme yoluna giderken, William Morris gibi ütopyacılar endüstriyi red ederek el sanatlarını yüksek sanat çizgisine eklemlemeye çalışmışlardır. Gouguin gibi bazı ressamlar seramik üretimde bulunmuş ama seramiğe biçilen marjinal rolü değiştirebilecek tarzda bir üretime yönelmemişlerdir. Martin kardeşler ve George Ohr gibi stüdyo seramiğinin öncülleri de çok başarılı seramikler yapmalarına rağmen geniş bir kitleye yayılacak bir akımı tetikleyememişlerdir Walter Gropius Bauhaus manifestosunda sanat ve el sanatları arasındaki hiyerarşiyi kaldırsa da hem emekçiyi hem de sanatçıyı makinanın emrine teslim etmiştir. 1923'e kadar süren Bauhaus seramik atelyesinin romantik dönemleri güzel sanatlarla el sanatları arasında köprüler kurabildiyse de sonraki dönem tamamen makina estetiğine yönelerek kapitalizme hizmet etmiştir. Rus devrimi makinayı insan hizmetine yönlendirecek farklı bir rejimle ortaya çıkarak birçok sanatçıyı kurulmakta olan yeni toplum için seferber etmiştir. Konstrüktivizm'i benimseyen sanatçılar yeni hayatı şekillendirecek tasarımlara altyapı oluşturacak sanat eserleri üretmişler ama bu tasarımlar hayata geçemeden devrimin natüralist estetiğe dönüş yapmasıyla hülyalarını sonlandırmışlardır. Fütüristler faşizmle kolkola yürümelerine rağmen son derece etkili seramikler üretmişlerdir. Ruskin ve Morris'in ideallerinin tersine makinayı yücelten fütürist söylem, yaşamı şekillendirecek tasarımlar üretmektense makina estetiğini yücelten biricik sanat yapıtları üretmekle ilgilenmişlerdir. Ama savaş çığırtkanlığı yapan bu adamlar savaşın yıkıcı etkisiyle birlikte yok olmuşlardır. Seramik konusunda en çok ayakları yere basan öneriyi hem modernist hem anti modernist eğilimleri olan Bernard Leach yapmıştır. Leach ve Hamada'nın Japonya ve İngiltere arasında kurduğu bağ modernizmin kökenlerindeki japon baskılarının batı estetiğine yaptığı etkileriyle aynı semptomları paylaşır. Dahası malzemenin hakikatına bağlılığıyla uluslararası stil ile ilişkilendirilir. Yani bu seramiklerde çoğunlukla form fonksyonu takip eder. Leach ve Hamada seramikleri gücünü kendi kökenlerine ait olan geleneklerden alırken kendilerine ait standartlar oluşturur. Bu standartlar sanatçıyı yaşadığı çağın gerçekliğinden kopararak anti modernist bir tavrın içine sürükler . Leach, önerdiği organik, romantik ve ruhani yaşam biçimiyle kapitalizme karşı samimi bir direnişin simgesidir. Sodeisha hareketi ve Noguchi gibi sanatçılar standart biçimlerden sıyrılmak için geleneklerden faydalanmışlardır. Bu sanatçılar toprağın kendi diline ait biçimlerin arayışına girerek geleneksel formları modernize etme yoluna gitmiştir. Picasso ve Miro gibi ressamlar ve Cobra hareketi yaptıkları oyuncu, deneysel seramiklerle yüksek sanatın duvarlarını iyice aşındırmışlar ve seramiğe çok şey kazandırmışlardır. Bu sanatçılar büyük ölçüde gerçeküstücü tekniklerden faydanalarak kapitalizmin dayattığı akılcı gerçekliğe karşı tepki geliştirmişlerdir. Seramik fonksyonel kökenlerini sembolik bir konuma iterek Hans Coper gibi isimlerle sanatın korunaklı duvarlarını aşma çabasındayken. Peter Voulkos gibi seramiğin içinden gelen bir isim zaten erimekte olan alt ve üst kültür ilişkisini esnetmeye başlamıştır. Ancak Voulkos seramiğe çok şey kazandırsa da en iyi bilinen yapıtları seramik değil heykel olarak algılanmıştır. Üst sanat söylemine son darbe Pop ve Funk seramiklerden gelmiştir. Bu seramikler sınırların erimesine yardımcı olurken malzemenin hakikatini fazla kaale almayarak kili, fikirlerini ifade etmekte bir aracı olarak görmüşlerdir. Modern sanat hareketlerinin hayatı şekillendirme çabası inanılmaz çeşitlilikte bir deneyciliğin ortaya çıkmasıyla sonuçlanmıştır. Bu deneyciliğin sonucunda dogmatik geleneklerin boyunduruğundan kurtulan seramik sanatı, sürekli genişlemekte olan yeni bir yapı kazanmıştır. Bu yeni yapı hem fonksyonel hem de saf estetiğe dayalı alanlarda sanatçılara sonsuz bir hareket özgürlüğü tanımıştır. ABSTRACT In the beginning of 20th century, the industry has taken the place of hand made functional objects with cheap mass production, while the people who were commited to the responsibility of producing refined aesthetic objects were declared obsolete. In cultural production area, the share of ceramic remained limited and was pushed to sub culture line. While some of the ceramicists utilized industrial possibilities and took the way of further improvement like Thomas Wedgwood, some utopians like William Morris disclaimed industry and worked on raising crafts to high art line. Altough some painters like Gouguin were involved in ceramic production, they did not incline to change the marginal role given to ceramics. Pioneers of studio ceramics such as Martin Brothers and George Ohr were producing very successful works but they could not trigger a movement that spread to masses. Eventhough Walter Gropius has eliminated the hierarchy between crafts and arts in Bauhaus manifest, he also conceded the artists and craftsmen under the command of machines. Although romantic period of bauhaus ceramic studio which lasted until 1923 could build bridges between fine arts and crafts arts, the next term has served capitalizm by inclining to mechanical aesthetics. Russian revolution came out with a different perspective such as machines serving people, and mobilized a lot of artists for a new, forming community. Artists who adopted the principle of Contructivism, produced works of art that constituted an infrastructure for new designs which would create new life. Before these designs were implemented to life however, their delusions ended with the turn of the revolution to naturalist aesthetics. Futurists produced extremely effective ceramics although they walked together with fascism. This futurist expression, in opposition to the ideals of Ruskin and Morris, was interested in making uniquie pieces of art which glorify machine aesthetics instead of producing designs that shape life. Those men that supported war, dissapered along with its destructive effect. Bernard Leach who had both modernist and anti-modernist tendencies made one of the most down to earth suggestions in art of ceramics. The connection between England and Japan which was made by Leach and Hamada, carries the same symptoms with Japanese woodprints at modernism's roots that influenced western aesthetics. Moreover, Leach's ceramics are related to the universal style with his commitment to "truth to materials". Form generally follows function at these ceramics. Leach and Hamada's ceramics compose their own standarts while taking their power from traditions which belong to their roots. These standarts separate the artist from the reality of the time they live in and drag them to an anti-modernist manner. Leach is a symbol of an intimate resistance to capitalism with his organanic, romantic, and spritual life style. Sodeisha movement and artists like Noguchi made use of traditions in order to get free from standards. These artists chose the way of modernizing the traditional forms in the search of the pure manner of earth. Cobra group and the painters like Miro and Picasso contributed so much to ceramics with their playfull and experimental work by wearing down the walls of high art. These artists developed reaction to capitalism's enforcement of rationalist reality by pretty much following surrealist technics. While ceramics is in an attempt to break the walls of high art by pushing the functional roots away to a symbolic position with artists like Hans Coper, a name like Peter Voulkos inside ceramics has started to strech the high and low culture relation which had already began to melt. Altough Voulkos contributed a lot for ceramics, his best known works are recognized not as ceramics but as sculpture. The final blow to high art discourse came from the Pop and Funk ceramics. These artists see clay as a tool for expressing their ideas by ignoring the truth to materials. Modern art movements' effort of shaping life resulted in an unbelievable diversity of experimentalism. Art of ceramics, set free from the shackles of dogmatical traditions as a result of this experimentalism, has got an ever-expending new structure. This new structure has given artists an infinite freedom of movement at both functional and aesthetic based areas.