II. Mahmud’ un sanat çevresi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2002

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Talip Mert

Danışman: UFUK GÜLSOY

Özet:

II. Mahmud'un saltanat yılları (1808 - 1839) Osmanlı tarihinin en hareketli, zaman zaman çok acı - tatlı olaylarının birbirini takip ettiği bir dönemdir. Bu dönemle ilgili olarak çok sayıda akademik faaliyetler yapılmıştır. Bütün bu faaliyetler, II. Mahmud dönemini aydınlatma, daha iyi anlama, daha faydalı bilgilere ulaşma açısından değerli olduğu muhakkaktır. Ama muhakkak olan bir başka şey daha var ki, o da bu devrin Osmanlı sanat tarihi açısından hiç de ciddi bir incelemeye tâbi tutulmadığı. Yukarıda sayılan akademik faaliyetler içerisinde zaman zaman bu konulara temas edilmiş olmakla beraber tek başına bu mesele enine-boyuna ele alınmamıştır. Bu durum medeniyet tarihimiz açısından büyük bir noksanlıktır. Genç beyinlerin muhtaç olduğu hamle ruhunun iç karartan siyasi olayları arasında kaybolup gitmesine yol açmaktadır. Bizde bir türlü terk edilmeyen, terk edilemeyen, dünü bugünün anlayışı ile yorumlamak âdet ve alışkanlığı da bazı insanları ister-istemez karamsar etmektedir. Çünkü yıkılma, dağılma emareleri görülen, hatta çatırtılar duyulan bir binadan paha biçilmez hazineler çıkması gibi bir şey. İşte II. Mahmud devrinde yaşamış ve eserlerinin büyük kısmını bu devirde vermiş olan 23 hattat ile 12 bestekâr o binadan çıkan hazinelerdir. Ayrıca o devirde yaşayanlar bunlardan ibaret de değildir. Daha başkaları da var. Başka sanat dallarında eser vermiş yine birkaç düzine insan daha var. Ama o başkaları ile ilgili elde doyurucu arşiv belgesi henüz yok. Mevcut belgeler ise karışıklığa ve şüphelere sebep olduğundan şimdilik değerlendirmeğe alınmadı. İlerleyen zaman içerisinde inşallah yeni ve daha net belgeler bulunursa onlar da karanlıktan aydınlığa çıkarlar ümidindeyim. Abstract The reign of Sultan Mahmud the Second (1808-1839) was the most active period in Ottoman history; a period when bitter-sweet events followed inquick successions. Many academic endeavours concerning this period have been undertaken. All of these, without a doubt, are of value, as they shed light on the period of Mahmud the Second, helping us to better understand and gain more useful information. Yet there is more; to date there has been no serious examination of the Ottoman arts of this time. Occasionally, in the process of above mentioned academic undertakings, this subject has been mentioned, but never has an in-depth study been carried out. This is a great deficiency in our social history. Political events lead to darkness of soul which hinders the spirit of progress necessary to young brains. We have some habit, which cannot be abondaned and which will not leave us, that lead to a pessimistic state when trying to understand yesterday from today's point of view. This can be compared to finding a priceless treasure in a derelict building. The treasures extracted from this building were, for the most part, produced during the reign of Mahmud II, by 23 contemporary calligraphers and 12 composers. Moreover, these were not the only artist sof the time; there were more. There are a few dozen more from other fields in the art world. But there is as yet, no complete archival information concerning these other artists. The current documents were not taken into consideration due to the disorder in which they were found and douts that arose. It is hoped that in the future, if new and more complete information is found, that there too wil be taken from the dark into the light.