Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Yasin Öztürk
Danışman: AYŞE ALEV TORUN
Özet:GENEL BİLGİLER İsim ve Soyadı: Yasin Öztürk Anabilim Dalı: İngilizce İşletme Programı: Organizational Behavior Tez Danışmanı: Doç. Dr. Ayşe Alev Torun Tez Türü ve Tarihi: Doktora, Ocak 2014 Anahtar Kelimeler: Çalışan Sesi, Çalışan Sessizliği, Şeffaf Liderlik, Katılımcı İklim, Beş Faktör Kişilik Özellikleri, Örgütsel Özdeşleşme Bu araştırmada çalışanların “ses çıkarma” davranışını etkileyen önceller incelenmiştir. Çalışanların iş ile ilgili yapıcı fikirlerini söylemelerini kolaylaştıran durumsal ve bireysel faktörler ele alınmıştır. “Katılımcı İklim” ve “Şeffaf Liderlik” ile “Çalışan Sesi” arasında pozitif bir ilişki beklenmiştir. Ayrıca, “Örgütsel Özdeşleşme” ve “Beş Faktör Kişilik Özellikleri”nin bu ilişkiyi şartlı değişken olarak etkileyeceği öngörülmüştür. Araştırmada, Türkiye’de 11 ayrı sektörde faaliyet gösteren 31 büyük şirkette çalışan 404 beyaz yakalı katılımcıya kolayda örneklem yaklaşımı ile ulaşılarak anket yöntemi aracılığıyla elde edilen ikincil veriden yararlanılmıştır. Tüm analizler bireysel düzeyde uygulanmıştır. Faktör analizleri sonucunda bağımlı değişkenin iki boyutlu olduğu görülmüş ve “sessizlik” üzerine yürütülen güncel yazın taraması sonucunda, bağımlı değişkenin “çalışan sesi” ve “çalışan sessizliği” olarak adlandırılan iki ayrı kavram halinde ele alınması kararlaştırılmıştır. Araştırma sonuçları katılımcı iklim ve şeffaf liderlik ile çalışan sesi arasında anlamlı pozitif ilişki bulunduğunu ortaya koymuştur. Öte yandan, duygusal dengenin hem katılımcı iklim hem de şeffaf liderlik ile çalışan sesi arasındaki ilişkide şartlı değişken olarak rol oynadığı; duygusal denge düşük olduğunda ilişkinin zayıfladığı görülmüştür. Bunun dışında diğer bireysel özelliklerin şartlı değişken rolü bulunamamıştır. Yapılan ek analizlerde katılımcı iklim ve şeffaf liderlik ile çalışan sessizliği arasında negatif bir ilişki olduğu anlaşılmıştır. Bunun yanı sıra, iklim ve liderlik ile sessizlik arasındaki ilişkide örgüte özdeşleşmenin şartlı değişken etkisi ortaya çıkmıştır. Özdeşleşme düşük olduğunda, bağlamsal değişkenler ile sessizlik arasındaki negatif ilişkinin güçlendiği belirlenmiştir. Son olarak, duygusal denge ve deneyime açıklığın şeffaf liderlik ile sessizlik arasındaki ilişkide şartlı değişken etkisine ulaşılmıştır. Duygusal denge ve deneyime açıklık düşük olduğunda söz konusu ilişki güçlenmiştir. Bu araştırma, durumsal değişkenler ile çalışan sesi arasındaki ilişkide bireysel farklılıkların şartlı değişken etkisini ele alan öncü çalışmalar arasındadır. Bireysel ve bağlamsal değişkenleri bir arada ele alan bir model sunan çalışmanın sonuçları kuram ve uygulama yönünden değerlendirilmiştir. GENERAL KNOWLEDGE Name and Surname: Yasin Öztürk Field: Business Administration Programme: Organizational Behavior Supervisor: Associate Professor Ayşe Alev Torun Degree Awarded and Date: Doctorate, January 2014 Keywords: Employee Voice, Employee Silence, Authentic Leadership, Participative Climate, The Big Five Personality Traits, Organizational Identification ABSTRACT The current study examined the antecedents which lead employees to engage in voice behavior. Contextual and individual factors that encourage employees to speak up for presenting constructive contributions about work were investigated. Specifically, “Participative Climate” and “Authentic Leadership” were expected to be positively related to “voice behavior”. The relationship between contextual variables (climate and leadership) and voice behavior was suggested to be moderated by individual factors (Organizational Identification and The Big Five Personality Traits). A secondary dataset which was collected via survey method was utilized. Convenience sampling approach was used to gather data from 404 white-collar participants who worked in thirty-one large organizations of eleven sectors in Turkey. All analyses were conducted at the individual level. Results of the initial factor analysis revealed that the dependent variable was two-dimensional. After reviewing the updated literature on “employee silence”, it was decided to investigate “voice” and “silence” as two separate constructs. The results showed that participative climate and authentic leadership were positively related to voice behavior. In addition, Neuroticism was found to moderate the relationship of participative climate and authentic leadership with voice in such a way that the relationship became weaker when Neuroticism was high. No other moderation effects were found. Further analysis on employee silence revealed that participative climate and authentic leadership were negatively related with silence behavior. Moreover, organizational identification moderated the relationship between contextual variables and silence in such a way that the relationship was stronger when organizational identification was low. Finally, Neuroticism and Openness to Experience were found to moderate the negative relationship between authentic leadership and silence in such a way that the relationship was stronger when Neuroticism and Openness to Experience were low. The current research is among the initial studies which examine the moderating role of individual differences on the relationship of contextual factors and voice behavior. Presenting an integrated model, theoretical and practical implications were discussed, as well.