Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TUĞBA DUMANGÖZ
Danışman: HÜLYA ALPER
Özet:Hüsün-kubuh konusu Allah’ın âlemle olan ilişkisini ortaya koyması sebebiyle kelâmın ele aldığı temel konulardan biridir.Müteahhir dönem Eş‘arî âlimlerinden Seyfeddin el-Âmidî örnekliğinde yaptığımız bu çalışma, onun hüsün-kubuh anlayışı üzerinden ilâhî fiilleri nasıl anladığını ortaya koymayı hedeflemektedir. Zira hüsün-kubuh problemi yani iyi ve kötünün zâtî olarak bulunup bulunmaması meselesi, kendisine verilen cevaba göre ilâhî fiiller hakkındaki yorumu belirlemektedir. Âmidî de tıpkı Eş‘arî gelenek gibi iyi ve kötünün zâtî olarak bulunmasını reddetmektedir. Mu‘tezile ise hüsün ve kubhun zâtî olarak mevcudiyetini kabul ettiği için bu anlayışlarına mutabık olarak ilâhî fiillerde bir takım şeylerin Allah’a zorunlu olduğunu iddia etmiştir. Onlara göre dış dünyada kötü bizâtihi mevcut olduğu ve Allah da adaleti gereği kötüyü işlememesi gerektiği için fiillerini hasen olarak yaratmak O’na vâciptir. Oysa Âmidî’ye göre hiçbir şey Allah’a vâcip olamaz. O’nun fiilleri her şekilde zaten hasendir. Allah zulmü, şerri ya da belâları yaratmakla kötü yapmış olmaz. Çünkü fâile, işlediği fiil sebebiyle herhangi bir sıfat ya da isim gerekmez. -------------------- ABSTRACT The matter of husn-qubh, on the ground of asserting God’s relation to the universe, is one of the main subjects the science of Kalam addresses. This study we discussed through the example of a later (mutakhhirûn) Asharite scholar: Sayf al-Din al-Âmidî aims to present his perception of Divine Acts over his approach to the matter of husn-qubh. For, through the answer to the question of husn-qubh problem, namely whether the good and evil exist independently or not, indicate the interpretation of Divine Acts. Âmidî, just as the Asharite tradition, denies the independent existence of good and evil. On the other hand, Mutazilites acknowledge existence of husn and qubh independently and in accordance with their approach, they claim that in Divine Acts, certain things are obligatory for Allah. For them, as the evil exists independently in the external world and Allah, as to His justice, should not do evil, it is a must for Him to create his Acts as hasen. However, according to Âmidî, nothing can be obligatory for Allah. All His actions are in any case hasen. He did not do evil by creating tyranny, evil and nuisance. For the doer doesn’t have to have any attribute due to their act.