Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSTAFA YENİ
Danışman: ALİ KARACA
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:19. yüzyıl dünya tarihinin seyrini derinden etkileyen yeni teknolojik buluşların yapıldığı bir zaman dilimi olmuştur. Hızla artan teknolojik değişim kara yolu taşıtlarını da etkilemiş ve Avrupa’da trenlerden sonra buharlı arabalar kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı Devleti’nin buharlı arabalarla tanışması ise 1861 yılında gerçekleşmiştir. Fakat bu araçların teknik yetersizlikleri, zamanın yöneticilerinin buharlı taşıtlara soğuk yaklaşmasına sebep olmuştur. Osmanlı Devleti’nin otomobille ilk karşılaşması ise Sultan II. Abdülhamid dönemine rast gelmiştir. Sultan’ın otomobile ilk tepkisi Osmanlı topraklarında kullanılmasının yasaklanması şeklinde olmuştur. Ancak teknolojik gelişmelere engel olunamayacağının anlaşılması ve Osmanlı Devleti hakkında yapılan menfi politikanın önüne geçilmesini isteyen Sultan, otomobil kullanımına şehir dışında izin vermiştir. II. Meşrutiyet döneminin başlamasıyla birlikte ise otomobil yasakları tamamen kaldırılmıştır. Bununla beraber Osmanlı Devleti, motorlu taşıtların getirdiği yeni bir olgu olan trafik kazalarıyla karşılaşmıştır.Sultan II. Abdülhamid’in iktidarının son yıllarından itibaren Osmanlı toprakları otomobil firmalarının pazarı haline gelmiştir. Bu dönemde otomobil ve yedek parça satan ilk acenteler açılmıştır. Ayrıca müteşebbisler, motorlu taşıtlarla nakliye yapmak için hükümete başvurmuşlardır. II. Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte ise motorlu araçlarla yolcu ve eşya taşıyan nakliye şirketleri kurulmuştur. Böylece Osmanlı Devleti, çağdaşları ile aynı tarihlerde modern ulaşım araçlarını nakliye sektöründe kullanmaya başlamıştır.Osmanlı Devleti motorlu taşıtlarından en fazla askeri alanda faydalanmıştır. 19. yüzyılın son çeyreğinde bisikletlerle başlayan süreç zırhlı otomobillerle devam etmiştir. Önce tatbikatlarda denenen motorlu kara taşıtları, dünya tarihinde ilk defa Balkan Savaşları’nda kullanılmıştır. Otomobillerin Osmanlı topraklarında en fazla kullanımı ise I. Dünya Savaşı sırasında olmuştur. Nitekim I. Dünya Savaşı, tarihin en mekanik mücadelesine sahne olmuştur. Böylece Osmanlı Devleti, kendisinin tedarik ettiği veya müttefiklerinden aldığı motorlu taşıtlardan ülkesinin savunulmasında azami ölçüde yararlanmıştır. Motorlu taşıtlar İstiklal Harbi’nin seyrini de etkilemiş ve savaşın sonucunu Anadolu kara yollarının kötü durumu belirlemiştir. ABSTRACT In the grand scheme of things, 19th century was a time period that new technological inventions had been struck out had a deep impact on the course of world history. In this manner, rapid changes in the field of technology in less than no time had affected on-road vehicles and soon after trains steam vehicles had been gone into use in many Europe countries. In this period Ottoman State’s meeting with steam vehicles had been realized in 1861. On the other hand, due to technical incompetence of steam vehicles Ottoman governors were suspicious of them. The first meeting of Ottoman State with automobile took place in the era of Abdulhamid II. Sultan’s first reaction to automobile was putting a ban before it started to gain wide currency. However, having understood that nobody could prohibit any kind of technological improvement and in order to prevent black propaganda about Ottoman State’s attitude about technology, Sultan had to bring automobile into use outside of city. Conversely in concurrence with the starting of the second constitutional monarchy period, whole restrictions on automobile were completely unbanned. Having said that this period was also Ottoman State’s first acquaintance with traffic accidents or fairly said that auto accidents.From the last years of Abdulhamid II forward, Ottoman State had been transformed a market place of automobile firms. In the same period, agencies that sell automobile and spare parts were opened in Istanbul. In addition, some entrepreneurs applied for transportation with motor vehicles to Ottoman governors. After declaring of the second constitutional monarchy period, transportation firms which transport passenger and freight were established. Thus Ottoman State started to use motor vehicles in transportation at the same time with its contemporary European states.Ottoman State benefited from motor vehicles at the very most in military affairs. At the last quarter of the 19th century, the mechanic process had started with bicycles continued with armored vehicles. On-road motor vehicles had primarily tasted in maneuvers at the first time in world history used in Balkan Wars. On the other hand, maximum usage of automobiles in Ottoman State took place during the First World War. As a matter of fact this war had been the most mechanic struggle of human history. During the war period, Ottoman State in order to plead its territories as much as possible made the most of motor vehicles whether had been supplied its own resources or had been obtain from the Central Powers against for Allied Powers. Motor vehicles affected also the course of Turkish Independence War and it can be said that the result of war was directly determined by the bad situation of Anatolian roads.