İlk tedvin döneminde hanefi mezhebi literatürünün kayıp eserleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: OKAN KADİR YILMAZ

Danışman: MEHMET ERDOĞAN

Özet:

Bu çalışmada, fıkıh literatürünün ilk örneklerini ortaya koyan ve böylece hem bu ilmin hem de Hanefî mezhebinin ilk müdevvinleri olan üç müçtehit fakihin; Ebû Yûsuf, Muhammed b. El-Hasen eş-Şeybânî ve Hasan b. Ziyâd el-Lüʾlüî’nin günümüze ulaşmayan eserleri konu edilmiştir. Çalışmanın temel malzemesini, biyo-bibliyografik eserlerin yanı sıra, başta V/XI. asrın Bağdatlı fakihlerinden Nâtıfî'nin el Ecnâs'ı olmak üzere, Serahsî'nin el Mebsût'u, Ebû'l- Leys es-Semerkandî'nin ʿUyûnü'l-mesâil'i ve Burhaneddin el-Buhârî'nin el-Muhîtu'l- Burhânî'si ile diğer fürû-ı fıkıh eserleri üzerinde yapılan okumalar ve elektronik ortamlardaki taramalar ortaya çıkarmıştır. Ortaya koyduğu bulgular itibariyle, biyo-bibliyografik eserlerden daha ziyâde fıkıh literatürünün birer parçası olan bu furû-ı fıkıh eserlerine dayanması, çalışmanın mümeyyiz vasfını teşkil etmektedir. Çalışmada, fıkıh ilminin ilk tedvin döneminin ürünleri olan bu kayıp literatürün tespiti ve tanıtımı hedeflenmiştir. ABSTRACT This study aims to introduce the lost works of three leading mujtahids (interpreters of sharî‘a) and faqîhs (jurists) who were early compilers of both Islamic Law and the Hanafî School, namely Abû Yûsuf, Muhammad b. al-Hasan al-Shaybânî, and Hasan b. Ziyâd al-Lu’luî. It traces these lost works in the bio-bibliographical works as well as a number of primary sources on substantive law (furû‘ al-fıqh) such as particularly al-Ajnâs of al-Natıfî, who was one of the prominent Hanafî jurists in the fifth/eleventh century-Baghdad, al-Sarakhsi’s al-Mabsût, Abu al-Layth al-Samarqandi’s ‘Uyûn al-Masâ’il, Burhân al-Dîn al-Bukhârî’s al-Muhît al-Burhânî. It is the characteristic feature of this study that it is based on especially these substantive law works which were, and are, indispensable part of Islamic Law rather than bio-bibliographical books. The main contribution of this study is to identify and introduce these missing works which are the products of the first codification period of Islamic Law.