Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İLAYDA FEYZA NUR YÜCESOY
Danışman: Emrullah Tuncel
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Tecvid ilminin gâyesi Kur’ân-ı Kerîm’i okurken Rabbimizin “Kur’ân’ı tane tane oku” (Müzemmil 73/4) emrine uyarak ona itaat etmek, dili her türlü hata, noksan ve fazlalıktan koruyarak dünya ve ahirette mesuliyetten kurtulmaktır. Tecvid ilmini bilmek farz-ı kifâyedir, ancak lahn-ı celîden (büyük hatadan) kurtaracak kadar tecvid ile amel etmek her mükellef üzerine farz-ı ayındır. Hulâsa, Kur’ân-ı Kerîm’in Allah’ın kelamı olması cihetiyle mutlaka güzel ve düzgün okunması elzemdir. Eğitimin en akılda kalıcı ve öğrenimin daha çabuk olduğu dönem olması hasebiyle çocuklara küçük yaşta verilmesi gereken en önemli eğitimlerden biri de Kur’ân kıraatinin öğretilmesidir. Çocukların doğru bir kıraatinin olabilmesi için tecvid öğrenimi şarttır. Çocuklar için bu konuda kaleme alınmış eserlere baktığımızda karşımıza ilk olarak Süleyman el-Cemzûrî'nin (d. 1160/ö.?) yazdığı Tuhfetü'l-Etfâl adlı eseri çıkmaktadır ancak çocuklar için yazılmış ilk Türkçe tecvid kitabı hakkında net bir kaynak bulunmamaktadır. Türkçe olarak yazılmış ilk tecvid kitapları, genellikle Tuhfetü'l-Etfâl'in Türkçeye çevrilmiş versiyonlarıdır. Süleyman el-Cemzûrî'nin (d. 1160/ö.?) yazdığı Tuhfetü'l-Etfâl (61 beyitten oluşan bu eser), özellikle Arapça konuşulan ülkelerde çocuklar için yazılmış ilk tecvid kitaplarından biridir ve Türkçeye de çevrilmiştir. Türkçe olarak çocuklar için özel olarak hazırlanmış tecvid kitapları zaman içinde çoğalmıştır. Çocuklar için farklı metotlarla başka eserler tedvin edilmekle beraber bu eserlerden bazıları üzerine yapılan birkaç münferit çalışma dışında günümüze kadar genel bir çerçeve çizilmemiş, konunun artı ve eksi yönleri mukayese edilmemiştir. Hem son dönem çocuk tecvid kitapları hakkında hem de genel olarak çocuk tecvid kitapları üzerine Türkçe akademik bir çalışma olmaması bu konuda çalışmayı gerekli kılmıştır. Bu konuda akademik bir çalışma yapmanın amacı çocuk tecvid müellefatına katkı sağlamak isteyen ve çocuk tecvid öğretiminde yer alan her bireyin başvuracağı, faydalanacağı bir kaynak ortaya çıkarmaktır. Ayrıca çocuk tecvid eserlerinde geçmişten günümüze nasıl bir yol izlenildiğini pozitif ve negatif yönleriyle göstermek gaye edinilmiştir. Bu bağlamda araştırmamızda başta çocuk ve tecvidin tanımı, önemi, çocukluk dönemleri, erken yaşta tecvid eğitiminin ehemmiyeti ve çocuklar için kaleme alınan kitapların taşıması gereken nitelikler gibi temel hususlardan bahsedilmiş, ardından çocuklara yönelik yazılan Arapça, İngilizce ve Türkçe tecvid kitaplarının müellifleri kısaca tanıtılmış ve yazdıkları eserler ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Son bölümde ise incelenen eserler dil, muhteva, usul, metot ve boyut gibi hem içeriksel hem de biçimsel bakımdan çocuklara uygunluğu açısından değerlendirilmiş, kendi aralarında mukayese edilerek bu alanda eser telif edecekler için genel bir perspektif sunulmuştur.