Şeyhülharem İbrahim Efendi'nin Fütûhâtü'l-Mekkiyye'nin Vesâyâ bölümü tercümesi (İnceleme-metin)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYŞE ERDEM

Danışman: Safi Arpaguş

Özet:

İslam tarihine baktığımızda tasavvuf adıyla anılan Zühd hareketi Hz. Peygamber’in vefatından sonra ortaya çıkan siyâsî-sosyal çalkantılardan, dünyevî kaygılardan uzak kalmayı tercih eden, Kur’an ve sünnet çerçevesinde dinî pratikleri yaşamada takvaya dayanan bir hareket olarak h. II. (m.VIII) y.y. sonlarında ortaya çıkmıştır. Büyük ürünlerin ortaya çıktığı bu süreç içerisinde kavramsal alanda da yapılan yorumlar neticesinde İslam düşüncesinde yeni ürünler ortaya çıkmıştır. Biz bu çalışmamızda İslam düşüncesinin kavramsal alanının gelişmesine büyük katkı sağlayan, İslam tarihi boyunca özellikle Osmanlı Devleti döneminde bilhassa devletin yüksek kademesinde bulunan şahsiyetler tarafından fikirlerine ve eserlerine büyük önem gösterilen İbnü’l-Arabî’nin el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye’sinin ‘Vesâyâ’ bölümü üzerine yapılan ve dönemin padişahına sunulmak üzere hazırlanan Osmanlıca tercümeyi ele aldık. Ele aldığımız bu çalışmada Osmanlı Devleti döneminde gerek idârî, gerek ilmî yönden büyük yetkinlik gerektiren şeyhülharemlik görevini yerine getiren İbrahim Efendi’ye ait bu tercüme metninin transkripsiyonunu gerçekleştirmek ve üzerinde incelemelerde bulunup bir takım tahliller yapmak suretiyle İbnü’l-Arabî ve eserlerine verilen önemin bir örneğini sunmaya çalıştık. -------------------- As we examine the history of Islam, the movement of Zuhd-which is eventually called as Sufism- preferring to evade from the political-social upheavals that emerged after the death of his eminence the Prophet and worldly concerns and based upon taqwa (devotion) to exercise religious practices within the framework of Qur'an and Sunnah, emerged by the end of the 2 nd century of hegira (8 th A.D) . Throughout this period, as a result of the interpretations made in the conceptual area,new outputs occurred in the Islamic thought. In this study, we address the Ottoman Turkish translation of “Vesaya”–a chapter of al-Futūḥāt al-Makkīyah by Ibn al-Arabi who made a great deal of contribution for enhancement of the conceptual sphere of Islamic thought and to whom a great importance was attached for his ideas and books by the statesmen who were at high positions throughout the history of Islam especially during the Ottoman Empire- which was prepared to be introduced to the Sultan of the period. We have also endeavored to set forth in this study an example of the importance attached to Ibn al-Arabi and his works by conducting and performing some analysis on the transcription of translation made by İbrahim Efendi who held -in the reign of Ottoman Empire- the post of Sheikh al-Harem which required great competence in both administrative and scientific manner.