Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SAMIR FATTAH ABBAS
Danışman: Osman Aydınlı
Özet:
Tabakat kitapları İslam tarihi alanında
çok önemli bir yere sahiptir. Memlükler döneminde yaşamış olan Sârimuddîn İbrahim b. Aydemir el-Alâî
el-Kâhirî el-Hanefî İbn Dokmâk’ın Nazmü’l-Cümân adlı
eseri Hanefi mezhebi uleması hakkında yazılmış ve gün yüzüne çıkmamış ender bir
eserdir. Tezimizde bu değerli eser tahkik edilip incelenmiştir. Çalışma giriş
ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında tezin konusu, amacı, tabakat
kitaplarının içeriği, hanefî tabakat eserleri ve İbni Dokmâk'ın hakimiyetleri
döneminde yaşadığı Memâlik-i Bahriyye (648-784/1250-1382) ve Memâlik-i Çerkeziyye (784-923/1382-1517) devletlerinin siyasi
ve kültürel yapıları incelenmiştir. Ayrıca İbn Dokmâk açısından da söz konusu
siyasi dönemler anlatılmıştır. Bu dönemin gerek siyasi gerekse sosyal, iktisadi
ve kültürel yönlerinin aydınlatılması İbn Dokmâk’ın doğru anlaşılması için
hayati öneme sahiptir. Zira bu dönemde Kahire ilmi anlamda altın çağını yaşamış
ilim adamlarının uğrak yeri haline gelmiştir. Eserin birinci bölümünde İbn Dokmâk'ın
hayatı, ilmi şahsiyeti ve tahkik ettiğimiz eseri Nazmü’l-Cümân ve eserin yazma nüshaları hakkında bilgiler
verilmiş ve bu eserin tahkikinde izlenen metod üzerinde durulmuştur. İkinci
bölümde ise İbn Dokmâk'ın yazma halinde 3 cilt olan "Nazmü'l-cümân
fî tabakâti ashâbı imâmına en-Nu'man" isimli eserinin tahlil ve
tahkiki yapılmıştır.