Doğru akım makinelerinin paket program ile simülasyonu ve eğitim amaçlı kullanımı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Mekatronik Mühendisliği Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ERSUN KARACA

Danışman: MUSTAFA CANER AKÜNER

Özet:

Bu çalışmada, doğru akım makinelerinin, elektrik eşdeğer devresinden, matematiksel modelleri çıkarılmış, bu modellerden MATLAB simülasyon modelleri elde edilerek, bu modeller ve MATLAB programı kullanımı ile, örnek simülasyonlar gerçekleştirilmiştir. Böylece, doğru akım makine dersinde kullanılarak, konuların daha iyi anlaşılmasına, katkıda bulunulmaya çalışılmıştır. MATLAB (MATrix LABoratory); ilk defa 1985'de, C.B Moler tarafından, matematik ve özellikle de, matris esaslı matematik ortamında kullanılmak üzere geliştirilmiş, etkileşimli bir paket programlama dilidir. 2002 yılı Ağustos ayı itibariyle, MATLAB 6.5 sürümü kullanıcılara sunulmuştur. MATLAB'ın içerdiği gereçler; · Veri edinme, · Veri analizi ve incelenmesi, · Görselleştirme ve görüntüleme işlemleri, · Algoritma prototipi oluşturulması ve geliştirilmesi, · Modelleme ve simülasyon, . Programlama ve uygulama geliştirilmesi. Simulink, simülasyon ve prototip ortamı olup, modelleme, gerçek dünya (real world) ve dinamik sistemlerin analizi-simülasyonunu destekler. MATLAB'a ek olarak simulink, model temeli ve sistem düzeyinde tasarımlar için, kapsamlı gereçlere erişimine kolaylıkla sağlar. Çalışma, dokuz bölüm halinde düzenlenmiştir. Birinci bölümde, doğru akım makinaları hakkında genel bilgi verilmiştir. İkinci bölümde, yabancı uyartımlı doğru akım motor, üçüncü bölümde, doğru akım şönt motor, dördüncü bölümde, doğru akım seri motor, beşinci bölümde, doğru akım kompunt motor, altıncı bölümde, yabancı uyartımlı doğru akım dinamo, yedinci bölümde, doğru akım şönt dinamo, sekizinci bölümde, doğru akım seri dinamo ve dokuzuncu bölümde de, doğru akım kompunt dinamo matematiksel modeli elde edilmiştir. Bu matematiksel modeller yardımıyla, MATLAB simülasyon modeli elde edilmiş ve örnek simülasyonlar gerçekleştirilmiştir. Bu simülasyonlarda, giriş değişkenlerine bağlı olarak, çıkış değişkenlerinin nasıl değiştiği, incelenmiştir. Yapılan bu çalışma ile, makine laboratuvarına girmeden, doğru akım makinelere ait deneysel sonuçlar, bilgisayar başında incelenebilmektedir. Böylece, eğitim materyali olarak kullanılan bilgisayarla, MATLAB programı kullanılarak, doğru akım makineleri eğitim programı hazırlanması ile, eğitime katkıda bulunulmaktadır. Anahtar Kelimeler: MATLAB, SIMULINK, Doğru Akım Makinesi Haziran , 2004 Ersun KARACA SUMMARY In this study, mathematical models of DC machines are found out, MATLAB simulation models are found from these models, by using these models and MATLAB program, sample simulations have been realized. Thus the subjects have been contributed to more understandable in DC machine lesson. MATLAB; (MATrix LABoratory) is an interaction pocket programming language which was first developed by C.B. Moler in 1985 in maths, especially matrix based maths. MATLAB 6.5 version has been presented to users on August 2002. MATLAB includes tools; · Getting data · Data analysis and examining data · Visualling and producing as an image operations · Constituting and developing algorithm prototype · Modelling and simulation · Programming and development of application Simulink is a simulation and prototype media and supports modelling, real world, analysis of dynamic systems and simulations of dynamic systems. In addition to MATLAB, simulink model basis and designs which is level of system get easy to reach comprehensive materials. This study consists of nine parts. In first part, direct current machinery about given general information. In second part, separately excited dc motor, in third part, shunt motor, in fourth part, series motor, in fifth part, compound motor, in sixth part, separately excited dc dynamo, in seventh part, shunt dynamo, in eighth part, series dynamo, in nineteenth part, compound dynamo mathematical model is constituted and by helping this mathenatical model MATLAB simulation model has been constituted. By using simulations " the change of output variables are depending on input variables" is examined. By this study, experimental results about DC machines can be examined on the computer without go in to the machine laboratory. Thus the use of computer, which is education material and the use of MATLAB program by preparing DC machine education program is contributed to education. Key Words : MATLAB, SIMULINK, Direct Current Machinery June, 2004 Ersun KARACA