Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Seda Birol
Danışman: EMİRHAN GÖRAL
Özet:ÖZ Boru Hatları Özelinde AB Kritik Enerji Altyapı Güvenliği başlıklı bu tezde, Avrupa Birliği’nin (AB) enerji ihtiyacını karşılamasın da, tedarikçi ve transit ülkelerdeki boru hatları güvenliğinin ihlal edilmesinin AB için nasıl bir risk oluşturduğu incelenmiştir. Bu nedenle enerjide dışa bağımlı olan AB’ne enerjinin güvenli şekilde ulaşabilmesinde boru hatları güvenliği önem arz etmektedir. Tedarikçi ülkelerde yaşanan istikrarsızlık, çatışmalar, ekonomik dalgalanmalar ve fiyat artışları da diğer etkenler arasındadır. AB üyesi birçok eski doğu bloğu ülkesinin Rus yapımı altyapıları kullandığı ve modernize edilmediği de göz önüne alınırsa, buralarda gerçekleşebilecek herhangi bir aksaklık domino etkisi ile diğer AB ülkelerini de etkileyecektir. Enerji altyapı güvenliği günümüzde artan karşılıklı bağımlılığında etkisiyle sadece tedarikçi ülke sorumluluğunda olmayıp, hem transit hem de alıcı ülkenin sorumluluk alanına girmiştir. Bu nedenle AB, yaşanabilecek sorunlara karşı, yeni projeler ve alternatif taşıma ya da depolama sistemleri geliştirmeli, tedarikçi ülkelerde güvenlik, teknoloji ve işbirliği için hem teknik hem de politik destek sağlamalıdır. Sonuç olarak, çalışma AB açısından enerji güvenliğinin ve bu paralelde boru hatları güvenliğinin kritik bir konu olduğu, özellikle tedarikçi ve transit ülkelerin AB enerji güvenliğinin oluşmasında ne kadar önemli bir role sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada AB’nin artan enerji ihtiyacına dikkat çekilerek, Rusya’ya olan bağımlılığının azaltılması için kaynakların ve enerji nakil güzergahlarının çeşitlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır İÇİNDEKİLER Özet II Abstract III Önsöz IV İçindekiler V Tablo Listesi IX Harita Listesi IX Kısaltmalar X Giriş 1 BİRİNCİ BÖLÜM TEORİK KAVRAMSAL ÇERÇEVE I.Uluslararası İlişkilerde Realist Teori 6 II.Neo-Realist Teori’nin Gelişimi ve Kenneth Waltz’ın Neorealist Bakış Açısı 9 III.Enerji Güvenliği Kavramının Realist ve Neo-Realist Teori Açısından Değerlendirilmesi 13 İKİNCİ BÖLÜM ENERJİ GÜVENLİĞİ KAVRAMI I. Kavram olarak Enerji Güvenliği 17 A. İhracat Yapan Ülke Açısından Enerji Güvenliği 21 B. İthalatçı Ülke Açısından Enerji Güvenliği 22 C. Transit Ülkeler Açısından Enerji Güvenliği 24 D. Dış Politika Aracı Olarak Enerji Güvenliği 25 II. Kritik Enerji Altyapı Güvenliği 27 A. Enerji Boru Hatları 30 B. Boru Hatları Risk Analizi ve Tehditler 31 1.Terör Saldırıları 32 2.Siber Saldırılar 33 3.Hırsızlık/Kaçakçılık 36 4.Kazalar 36 5.Doğal Afetler 37 III. Enerji Arz Güvenliği Tanımı ve Kapsamı 38 A. Enerji Arz Güvenliğini Tehlikeye Sokan Riskler 39 1.Fiziki Riskler 40 2.Ekonomik Riskler 40 3.Sosyal ve Çevresel Riskler 41 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AB ENERJİ POLİTİKALARININ GELİŞİMİ I. AB Enerji Politikasının Temel Özellikleri 43 II. AB Enerji Politikasının Tarihsel Gelişimi 43 A. 1950-1970 Tarihleri Arasında AB 43 B. 1970-1986 Tarihleri Arasında AB 46 C. 1986-1995 Tarihleri Arasında AB 48 D. 1995-2000 Tarihleri Arasında AB 49 E. 2000 Sonrası AB 48 F. Lizbon Antlaşması ve AB Enerji Politikaları 52 III. AB Enerji Politika Araçları 55 A. Avrupa Enerji Şartı 55 B. Trans Avrupa Enerji Sistemi 57 C. Stok Tutma Sistemleri 58 D. AB Enerji Programları 59 1. Akıllı Enerji Programları 59 a. ALTENER 60 b. SAVE 61 c. STEER 61 2. TACIS 62 a. TRACECA 62 b. INOGATE 63 3. CONCERTO 64 IV. AB Enerji Rezervleri ve Dışa Bağımlılığın Etkileri 64 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM AB KRİTİK ENERJİ ALTYAPI GÜVENLİĞİ STRATEJİSİ I. Enerji Stratejilerinde Güvenlik Algısı 74 II. AB Enerji Politikasının Nedenleri 75 III. AB Enerji Politikasının Amaçları ve AB Enerji Stratejileri 78 A. AB 2020 Stratejisi 79 B. AB 2030 Stratejisi 79 C. AB 2050 Stratejisi 80 D. İç Pazarın Tamamlanması 83 IV. AB Enerji Arz Güvenliğini Sağlayacak Yeni Politikalar 84 A. Akdeniz Ortaklığı Politikası 86 B. Afrika Ülkeleri ile Geliştirilen Politikalar 88 C. Körfez Ülkeleri ile Geliştirilen Politikalar 88 D. Orta Asya Ülkeleri ile Geliştirilen Politikalar 89 E. Rusya Federasyonu ile Geliştirilen Politikalar ve Yaşanan Krizler 90 1. 2006 Ukrayna Doğalgaz Krizi 93 2. 2008-2009 Ukrayna Doğalgaz Krizi 95 3. Belarus Krizi 97 4. 2014 Rusya’nın Kırım İlhakı 98 V. Enerji Arz ve Güzergah Çeşitliliğinin Sağlanması 100 VI. AB Mevcut Boru Hatları Güvenliği ve Politik Etkileri 102 A. Rusya’dan Avrupa’ya Gelen Doğalgaz Boru Hatları 106 1. Kuzey Akım Doğalgaz Boru Hattı 107 2. Güney Hat 109 3. Merkez Hat 110 B. Boru Hatları Güvenliği İhlalinde Örnek Vaka İncelemeleri ve Doğurduğu Sonuçlar (Küresel Ölçekte Kritik Enerji Altyapılarına Gerçekleşen Siber Saldırılara Örnekler) 110 SONUÇ 114 KAYNAKÇA 120 -------------------- In this thesis titled EU Critical Energy Infrastructure Security for Pipelines, although the EU does not meet the energy needs of the EU, the risk of violating the security of pipelines in the supplier and transit countries poses a risk for the EU. Therefore, the security of pipelines is important for energy to reach the EU, which is dependent on foreign sources in energy. The instability, conflicts, economic fluctuations and price increases in the supplier countries are among the other factors. Given the fact that many former EU member states of the EU are using Russian-made infrastructures and have not been modernized, any disruptions in these areas will affect other EU countries with the domino effect. Today, due to the increasing interdependence of energy infrastructure security, it is not only the responsibility of the supplier country but also the responsibility of both transit and receiving country. Therefore, the EU should develop new projects and alternative transport or storage systems against the problems that may be experienced and provide both technical and political support for security, technology and cooperation in the supplier countries. As a result, the study found that energy security and pipeline security is a critical issue for EU, and how important the role of supplier and transit countries in the formation of EU energy security