İlahiyat ve İslami İlimler Fakültelerindeki nazari ve uygulamalı Türk din mûsikîsi derslerine yönelik uzaktan eğitim bağlamında bir metodoloji önerisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: UĞUR ALKAN

Danışman: Mehmet Safa Yeprem

Özet:

Bu tez, "Giriş" ve "Sonuç" kısımları hariç "Kavramsal ve Kuramsal Çerçeve", "Yöntem", "Bulgular ve Yorum" olmak üzere 3 bölümden oluşmaktadır. Bu çalışma ile Covid-19 salgını nedeniyle bir süre uzaktan eğitim yoluyla yürütülmek zorunda kalınmış -İlahiyat ve İslami İlimler Fakültelerindeki- Türk din mûsikîsi derslerinin uygulanabilir olup olmadığına yönelik bir durum tespiti yapılması; elde edilen bulgular bağlamında ortaya çıkan sonuçlardan da bir dizi öneriler getirilmesi amaçlanmıştır. Durum tespiti yapabilmek adına 2 farklı örneklem grubu belirlenmiş ve bu kapsamda birinci grubu, Türk din mûsikîsi alanındaki öğretim elemanları; ikinci örneklem grubunu da dersi uzaktan eğitim yoluyla almış öğrenciler oluşturmuştur. Öğretim elemanlarına, "Google Forms" üzerinden kişisel bilgi formu hariç iki bölümlü bir anket ulaştırılmış ve bu ankete 48 kişi katılım sağlamıştır. Diğer taraftan ikinci örneklem grubunu oluşturan öğrencilerin tutumlarını tespit edebilmek adına da ölçek geliştirme çalışması yapılmıştır. Bu kapsamda 5'li Likert tipi ölçek türünden yararlanılarak -Türk Din Mûsikîsi Dersi Tutum Ölçeği, Uzaktan Eğitim Tutum Ölçeği, Uzaktan Eğitimle Türk Din Mûsikîsi Dersi Tutum Ölçeği- 3 farklı tutum ölçeği geliştirilmiştir. Bu ölçekler bir dizi ön hazırlık aşamalarından geçirilmiş, -veri toplama araçlarının geliştirilmesi alt başlığında ayrıntıları verilmiştir- son şekli verildikten sonra da asıl örneklem grubuna uygulanmıştır. Yine "Google Forms" üzerinden ulaştırılmış olan bu ölçeklere 796 öğrenci katılım sağlamıştır. Analiz aşamasına geçildiğinde elde edilen bu veriler, bir dizi temizlik aşamasına tabi tutulmuş ve nihayetinde örneklem sayısı 664'e düşürülmüştür. Uygulaması gerçekleştirilen bu ölçeklerden elde edilen veriler IBM SPSS Statistics 26.0 ile AMOS 22.0 paket programları kullanılarak Geçerlik-Güvenilirlik (AFA-DFA) yönünden analiz edilmiş, elde edilen bulgular da "III. Bölümde (Bulgular ve Yorum)" ayrıca konu edilmiştir. Öyle ki "Türk Din Mûsikîsi Dersi Tutum Ölçeğinin" Cronbach Alfası (Güvenilirlik Katsayısı) 0,898 ile iyi; "Uzaktan Eğitim Tutum Ölçeğinin" Cronbach Alfası 0,914 ile mükemmel; "Uzaktan Eğitimle Türk Din Mûsikîsi Dersi Tutum Ölçeğinin" Cronbach Alfası 0,867 ile "iyi" güvenilirlikte bulunmuştur. Geliştirilen bu ölçekler, doktora tezine de özgün bir değer katmıştır. Devamında alt problem soruları bağlamında hem öğretim elemanlarından elde edilen hem de öğrencilerden elde edilen veriler yorumlanmıştır. Öğretim elemanlarından elde edilen veriler frekans (f) ve yüzde (%) değerleriyle tablolaştırılarak; öğrencilerden elde edilen veriler ise yine IBM SPSS Statistics 26.0 paket programı ile tablolaştırılarak analiz edilmiş, yorumlanmıştır. Alt problem soruları bağlamında elde edilen bu bulgulardan da birtakım sonuçlar çıkarılarak tezin hipotezleri sınanmıştır. Öğretim elemanlarının, Türk din mûsikîsi dersinin uzaktan eğitimle yürütülmesi meselesine karşı-nazari ve uygulamalı kısımları üzerinden- iki ayrı tutum sergiledikleri görülmüştür. Yine öğrencilerin, Türk din mûsikîsi dersine yönelik sergiledikleri tutumların olumlu; uzaktan eğitime yönelik sergiledikleri tutumların olumsuz, uzaktan eğitimle Türk din mûsikîsi dersine yönelik sergiledikleri tutumların da yine olumsuz yönlü eğilim gösterdiği saptanmıştır.