Bilim tarihi destekli işlenen "Canlılarda enerji dönüşümleri" ünitesinin, lise öğrencilerinin, bilime ve biyoloji dersine olan tutumları ve bilimin doğası anlayışları üzerine etkisinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET EMREN

Danışman: OSMAN SERHAT İREZ

Özet:

Bilimsel okuryazarlığın gerektirdiği öğrenme ortamlarını tanımlamak ve etkili öğretim yaklaşımlarını geliştirmek özellikle son 30 yılda fen eğitimcilerinin en önemli uğraşlarından birisi olmuştur. Bu dönemde ön plana çıkan önemli yaklaşımlardan birisi de fen bilimleri eğitiminde bilim tarihinin kullanılmasıdır. Bu araştırmada, biyoloji dersinin bazı konularının bilim tarihi materyalleri ile zenginleştirilmesinin lise öğrencilerinin bilime ve biyoloji dersine olan tutumları ve bilimin doğası anlayışları üzerine etkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırma, yarı deneysel bir çalışma olup, öntest sontest kontrol gruplu model kullanılmıştır. Araştırmaya 2015-2016 Eğitim- Öğretim yılında İstanbul’da yer alan bir devlet lisesindeki 11. sınıflar içerisinden rastgele seçilen bir sınıf deney, diğer bir sınıf ise kontrol grubu olarak katılmıştır. Araştırmanın uygulamasında kontrol grubundaki sınıfa “Canlılarda Enerji Dönüşümleri” ünitesindeki konular sıklıkla kullanılan güncel öğretim yaklaşımları ve kaynaklar ile işlenirken, deney grubundaki sınıfa ise bu öğretim yaklaşımları ve kaynaklara ilaveten bilim tarihi materyalleri de kullanılarak ders işlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, uygulama öncesi ve sonrasında, “Bilimsel Tutum Ölçeği”, “Bilimin Doğası İnanışları Ölçeği” ve “Biyoloji Dersi Tutum Ölçeği” uygulanmıştır. Araştırma öncesinde, deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin bilimsel tutumlarında, bilimin doğası inanışlarında ve biyoloji dersine yönelik tutumlarında, anlamlı farklılık bulunmamıştır. Toplanan nicel veriler bağımsız ve bağımlı örneklemler için t Testi analizi ile değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, derslerde bilim tarihi materyallerinin kullanılmasının lise öğrencilerinin bilime karşı tutumlarında, bilimin doğası inanışlarında ve biyoloji dersine yönelik tutumlarında olumlu yönde değişikliğe sebep olduğu görülmüştür. ABSTRACT One of the main aims of science educators in the last 30 years has been describing favorable learning environments and developing effective teaching and learning approaches that promote scientific literacy amongst the students. One of the important learning contexts offered by many science educators in this era has been the use of the history of science in science teaching. To this end, the aim of this research is to assess the effects of biology lessons enriched with the history of science materials on secondary school students’ attitudes towards science and biology lessons and understandings on nature of science. The participants of the study were 11th grade students studying in two classes in a state secondary school in Istanbul. One of the classes was assigned as the control and the other as the experimental group. In the control group, the “Energy Transformations in Organisms” unit was taught using contemporary approaches and materials whereas history of science materials were utilized besides contemporary approaches and materials in the experimental group. Data were collected through “The Scientific Attitude Inventory”, “The Nature of Science Beliefs Scale” and “The Attitudes towards Biology Lesson Scale”. These questionnaires were administered as pre- and post-tests. Data obtained from the questionnaires were analyzed through paired-samples and independent samples t-Tests. The results indicated that enriching biology lessons with history of science materials contributed the development of students’ positive attitudes towards science and biology lessons and understandings of nature of science.