Türkiye'de çeşitli bölgelerde yetiştirilen havuçlardaki ( Daucus carota ) bazı mikro ve makro elementler ile ağır metal düzeylerinin belirlenmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Analitik Kimya Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ZEYNEP DEMİRHAN

Danışman: Gülbin Erdoğan

Özet:

Amaç: Havuç Türkiye'de ve dünyada geniş çapta üretimi ve tüketimi olan sebzelerden biri olup vitamin ve mineraller açısından zengin bir sebze olup insan bünyesindeki zararlı maddelerin uzaklaştırılmasını sağlayarak kanın temizlenmesi gibi yararlı etkileri olduğu bilinmektedir. Bir kök sebzesi olduğundan insan aktiviteleri ve çeşitli antropojenik kaynaklardan kaynaklanan topraklarda bulunan eser elementleri ve kirletici toksik ağır metalleri bünyesinde biriktirme potansiyeline sahiptir. Bu biriken elementlerin bir kısmı yararlı iken bir kısmı ise toksik olup, bu elementlerin eksikliğinde ve fazlalığında olumsuz etkiler ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada Türkiye' nin çeşitli bölgelerinde yetiştirilen havuçlarda mikro (Fe, Mn, Zn, Cu), makro (Ca, K, Mg) ve diğer bulunması toksik olabilecek elementlerin (Cr, Cd, Al, Pb) düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Analiz için kullanılacak olan havuç Türkiye'de üretiminin yapıldığı başlıca iller olan Ankara, Konya ve Hatay' dan temin edilmiştir. Temin edilen havuç örnekleri mikrodalga çözünürleştirme yöntemi ile çözünürleştirilmiştir. Daha sonra örneklerdeki element içerikleri alevli AAS ile tayin edilmiştir. Sonuçlar ortalama  SD olarak ifade edilmiştir. LOD, LOQ ve % GK değerleri hesaplanarak validasyon çalışması gerçekleştirilmiştir. Bulgular ve Sonuçlar: Sonuçlara göre havuç örneklerindeki metal miktarları TGK ve WHO/FAO' daki izin verilen limit değerlere bakıldığında Al, Cd, Mn, Pb ve Cr üst limit değerlerin altında bulunmuştur. TGK ve WHO/FAO' ya göre Fe, Zn, Cu, Ca, K, Mg miktarları da olması gereken limit değerlerin arasındadır. Sonuçlar, metallerin faydalı ve zararlı etkileri dikkate alınarak bakıldığında limitlerin altında ve arasında çıkması insan sağlığı açısından rahatlıkla tüketilebilir olduğunu göstermektedir.