Değişen kol pozisyonlarında ön koldan ölçülen SEMG sinyalleri ve ataletsel veriler kullanılarak el hareketlerinin sınıflandırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elektrik - Elektronik Mühendisliği Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EMRE PARLAK

Danışman: Ulvi Başpınar

Özet:

ÖZET

MYO bileklik gibi çeşitli veri toplama araçlarıyla ön koldan ölçülen EMG sinyalleri işlendiğinde kişinin yaptığı hareketler tahmin edilebiliyor. Uygulamalarda tahmin tutarlılığı kişiye veya çeşitli çevre etkilerine göre azalabilir.  Kol kaslarının yorulması, ciltteki ter, elektrotlardan kaynaklanan gürültüler alınan verilerin kalitesini etkileyebilir. Bunlara ek olarak aynı hareketi yaparken kolun ve bileğin değişen pozisyonları EMG sinyallerinin değişiminde önemli rol oynar. Bu çalışmada 13 kişinin sağ kolundan alınan veriler kullanılarak yaptığı el hareketi, bilek açısı ve kol pozisyon bilgisi bulunmak istenmiştir. Bunun için toplanan veriler ile yapay sinir ağı ve destek vektör makinaları kullanılarak hareket ve pozisyonlar birbirinden ayrılmak istenmiştir. İkisi bilek hareketi olmak üzere toplam dört ayrı hareket, toplam 3 ayrı bilek açısı ve 3 ayrı kol pozisyonu, kombinasyonlarla yapılarak hareket tanıma, hareket ve bilek açısı tanıma ve hareket, bilek açısı ve kol pozisyonu tanıma olmak üzere üç farklı sınıfta incelenmiştir. Tahmin doğruluğunu arttırmak için MYO bileklik üzerinde bulunan jiroskop ve ivme sensor verileri de ikinci ve üçüncü sınıfların eğitiminde kullanılmıştır. MYO bileklik 8 kanala sahiptir ve bu kanallar farklı kas ve kas grupları üzerine denk gelmektedir. Bu kanallar üzerinde alınan verilerden hareket bölgeleri çıkartılıp bu hareket bölgelerinden çıkarılan özellikler eğitimde kullanılır. Çalışma kaydedilmiş veriler üzerinden yapıldığı için çevrimdışı olarak 5 farklı grupta sınıflama yapılmıştır. Yapılan çalışmaya göre farklı kol pozisyonlarında ve farklı bilek açılarında ayrı ayrı yapılan sınıflama sonuçlarının %73,5 ile %92,5 arasında değiştiği görülmüştür. Aynı kol pozisyonu ve farklı bilek açılarında yapılan el hareket tanıma başarısı minimum %74,17 maksimum %92,5 olarak tespit edilmiştir.  Çalışmada ayrıca sadece EMG sinyali ile kol pozisyonunun ve/veya bilek açısının tespit edilip edilemeyeceği araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre sadece EMG sinyali ile tespitin yetersiz olduğu, ivme verisinin eklenmesiyle başarının fark edilir oranda arttığı tespit edilmiştir.  İvme ve jiroskop verilerinin farklı kol pozisyonlarında el hareket sınıflandırmaya olan etkisi incelendiğinde ivme ve jiroskop verilerinin el hareket tanımaya bazı kol pozisyonlarında pozitif etki ettiği, bazılarında negatif etki ettiği ve bazılarında ise etkisi olmadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak ivme ve jiroskop verilerinin el hareket sınıflandırmalarında ön görülebilir bir katkı sunmadığı anlaşılmaktadır. Bu tez çalışması kapsamında yapılan bir diğer araştırma ise YSA ve DVM sınıflayıcılarının performanslarının karşılaştırılmasıdır. Karşılaştırma sonucunda DVM’nin sınıflama performanslarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.