Yaşlı kanser hastalarında ilaç profilinin değerlendirilmesi ve ilaç yükü indeksinin hesaplanması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ceylan Paksoy

Danışman: BETÜL OKUYAN

Özet:

1. Yaşlı Kanser Hastalarında İlaç Profilinin Değerlendirilmesi ve İlaç Yükü İndeksinin Hesaplanması Ceylan Paksoy, Danışmanı: Yrd.Doç.Dr. Betül Okuyan, Klinik Eczacılık Anabilim Dalı Amaç: Bu çalışmada, yaşlı kanser hastalarının ilaç yükü indeksinin hesaplanması ve olası uygunsuz ilaç kullanımın değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamız, 20 Aralık 2014-20 Mart 2015 tarihlerinde onkoloji polikliniğinde 65 yaş ve üstü yaşlı kanser hastaları ile gerçekleştirilmiştir. Potansiyel uygunsuz ilaç kullanımı STOPP-START kriteri kullanılarak değerlendirilmiştir. Hastaların kullanmakta olduğu sedatif ve antikolinerjik ilaçlar belirlenerek ilaç yükü indeksi hesaplanmıştır. Ayrıca hastalara Standardize Mini Mental Test (SMMT) ve Nottingham Genişletilmiş Yaşam Aktiviteleri İndeksi uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmaya 114 hasta (%44.74’i kadın, yaş ortalaması 71.78±5.50) katılmıştır. En sık gözlenen eşzamanlı hastalıklar hipertansiyon (n=45) ve diyabet (n=26) olarak bulunmuştur. Hastalarda polifarmasi sıklığı %94.73 olarak saptanmıştır. Potansiyel uygunsuz ilaç kullanımı STOPP kriteriyle 18 hastada (%15.79) tespit edilmiş olup kadın cinsiyetinde STOPP varlığı istatistiksel olarak daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). START kriteriyle ilaç atlamaları 112 hastada (%98.24) tespit edilmiştir. 114 hastanın %57.58’inde izlem gerektiren önemli ilaç-ilaç etkileşimi bulunmuştur. İlaç yükü maruziyeti oranı hastaların %55.26’sında görülmüş olup, 14 hastanın yüksek (≥1) ilaç yükü skorlarına sahip olduğu saptanmıştır. SMMT ile Nottingham Genişletilmiş Günlük Yaşam Aktivite Testi ortalama skorları sırasıyla 25.13±4.60 ve 38.14±15.02 olarak hesaplanmıştır. İlaç yükü indeksi skorları ile günlük aktivite arasında negatif bir korelasyon saptanmıştır (r=-0.262; p<0.01). Sonuç: Klinik eczacılar yaşlı kanser hastalarında akılcı ilaç kullanımının sağlanmasında görev alarak katkı sağlayabilirler. Anahtar Sözcükler: Geriatri, Polifarmasi, Klinik Eczacı, İlaç Yükü İndeksi . SUMMARY Evaluation of Drug Profile and Calculation of Drug Burden Index in Elderly Patients with Cancer Ceylan Paksoy, Supervisor: Yrd.Doç.Dr. Betül Okuyan, Department of Clinical Pharmacy Aim: The aim of study was to evaluate potentially inappropriate medication use (PIM) and measure drug burden index (DBI) in elderly patients with cancer. Methods: This study was conducted in outpatient oncology clinic between December 20 2014-March 20 2015. Patients were eligible fort the present study if they were 65 years and older. STOPP-START criteria were used to identify PIMs in elderly patients. DBI was calculated according to patients’ anticholinergic and sedative medications. SMMT and Nottingham Extended Daily Activities Index (NEADL) have been also measured. Results: Among 114 cancer patients 44.74% of them were female and the mean age of them was 71.78±5.50. The most common concurrent diseases were hypertension (n=45) and diabetes (n=26). The polypharmacy (≥5 medications) was seen in 94.73% of them. Eighteen patients (15.79%) utilized drugs inappropriately according to STOPP criteria. The STOPP criteria was found statistically high in women (p<0.05). Drug omissions were identified in 112 patients (98.24%) with START criteria. Significant drug-drug interactions were determined in 57.58% of the patients. The rate of DBI exposure was more than a half (55.26%) and 14 patients had a high score (≥1) in the study. The mean scores of SMMT and NEADL was 25.13±4.60 and 38.14±15.02; respectively. DBI score was negatively correlated with the mean of NEADL (r=-0.262; p<0.01). Conclusion: Clinical pharmacists could take role in utilization of rational drug use and could make contribution in elderly patients with cancer. Key Words: Geriatrics, Polypharmacy, Clinical Pharmacist, Drug Burden Index