KONTROL ODAĞININ İÇGİRİŞİMCİLİK DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL ADALET ALGISININ DÜZENLEYİCİ ROLÜ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DUYGU GÖNÜLKIRMAZ

Danışman: Ata Özdemirci

Özet:

Bu araştırmada, kişilik özelliklerinden biri olan kontrol odağının çalışanların içgirişimcilik davranışı üzerine etkisinde algıladıkları örgütsel adaletin düzenleyici etkisi incelenmiştir. Varlıklarını sürdürmek isteyen kurumlar için her kademeye yayılan girişimciliğin her geçen gün önemi artmaktadır. Bu çalışma, özellikle girişimciliğin kurum içinde ve bireysel boyutta eyleme dönüşmüş hali olarak tanımlanabilecek içgirişimci davranışı üzerinde çalışanların kişilik özelliklerinin etkisini araştırmaktadır. Adalet algısının çalışanların bu davranışları göstermesinde ne kadar etkili olduğu analiz edilmiştir. Bu amaçlarla, sanayinin yoğun olduğu İstanbul, Kocaeli ve Bursa illerinde farklı sektör ve alanlarda faaliyet gösteren özel ve kamu kuruluşlarında çalışan 195 kişiden anket yolu ile veriler alınmıştır. Çalışmada kullanılan ölçeklerin faktör ve güvenilirlik analizleri sonrası kurulan modele göre hipotezleri test etmek için korelasyon ve hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Faktör analizleri neticesinde kontrol odağının boyutları iç kontrol odağı ve dış kontrol odağı; içgirişimci davranışının boyutları yenilikçi iş davranışı, inisiyatif alma, rekabetçilik ve proaktiflik; örgütsel adalet algısının boyutları dağıtımsal, işlemsel ve etkileşimsel adalet olarak belirlenmiştir. Analizler sonucunda iç kontrol odağının yenilikçi iş davranışı üzerindeki etkisinde etkileşimsel adaletin moderatör rolü görülmüştür. Dış kontrol odağının inisiyatif alma üzerindeki etkisinde etkileşimsel adaletin düzenleyici (moderatör) rolü olduğu görülmüştür. Yapılan çalışma ulusal literatürde içgirişimciliği bireysel ve davranışsal boyutta inceleyen öncü çalışmalardan biridir. Girişimciliği arttıracak insan kaynakları stratejilerinde firmalara ve bu alanda yapılacak çalışmalara yol açması hedeflenmiştir. -------------------- In this study, the moderating role of organizational justice in the effect of the locus of control, which is one of the personality traits, on employees' intrapreneurial behavior is examined. Entrepreneurship, spreading out all levels of organizations is becoming more and more important for companies that want to maintain their existence. This study investigated the effect of the personality traits of employees on intrapreneurial behavior, which can be defined as the realizing entrepreneurship within the organization by employees' individual behaviours. The effect of the organizational justice on the employees' individual behaviours was analysed. Within these purposes, survey data were collected from 195 people working in companies and public institutions operating in different sectors and areas in Istanbul, Kocaeli and Bursa, the industry zones of Turkey. Correlation and hierarchical regression analysis were performed to test hypotheses based on the model established after factor and reliability analyses of the scales used in the study. As a result of factor analysis, the dimensions of locus of control were found as internal locus of control and external locus of control; the dimensions of internal intrapreneurial behavior were found as innovative work behavior, taking initiative, competitiveness and proactivity; and the dimensions of the organizational justice were determined as distributed, operational and interactive justice. As a result of the analyses, moderator role of interactional justice was seen in the effect of internal locus of control on innovative work behavior. In addition to that, interaction justice had a moderator role in the effect of external locus of control on initiative taking. This study is one of the pioneering studies examining intrapreneurship in individual and behavioural dimensions in national literature.