Levant coğrafyasında Amerikan misyonerliğinin meşruiyet kaynakları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü, Ortadoğu Siyasi Tarihi ve Uluslararası İlişkileri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SELİM HAN YENİACUN

Danışman: ALİ ERKEN

Özet:

LEVANT COĞRAFYASINDA AMERİKAN MİSYONERLİĞİNİN MEŞRUİYET KAYNAKLARI Amerikan misyonerlerin 19.yüzyılın başlarından itibaren Dünya’nın pek çok coğrafyası üzerinde gerçekleştirmiş oldukları misyonerlik çalışmaları faaliyet yürütülen ülkelerin özelinde ve milletlerarası düzende önemli siyasal, toplumsal ve kültürel gelişmelerin yaşanmasına yol açmıştır. Özel ve dini teşebbüsler bütünü olarak ortaya çıkan bu faaliyetler hem uygulanan bölgenin koşulları hem de Amerika Birleşik Devletleri kamuoyunun bu faaliyetlere ilgisi çerçevesinde resmi ve ticari kurumlarla yakın ilişkiler tesis etmiş cemiyet üstü bir yapı halini almıştır. Amerikan misyonerlerin en köklü çalışma sahalarından birisi olan Osmanlı İmparatorluğu’nun toprakları misyonerlik faaliyetlerindeki dönüşümün en bariz şekilde görülebileceği sahalardan birisi olarak tasvir edilebilir. Amerikan misyonerler Protestanlığı yaymak için, Osmanlı yönetimindeki, kutsal topraklar olarak adlandırdıkları, Filistin’e yoğun bir ilgi göstermişlerdir. Bu bölgede yoğunlaştırmayı düşündükleri misyonerlik çalışmaları ise Levant coğrafyasının tamamına yayılarak Osmanlı İmparatorluğu genelindeki faaliyetler içerisinde önemli bir yer edinmiştir. Bu çalışmanın Levant ve Osmanlı Suriye’sindeki misyonerlik faaliyetlerini anlatan çalışmalardan en önemli farkı içsel ve dışsal meşruiyet kaynaklarına ilişkin geniş bir birleşim ortaya koymasıdır. Eğitim ve yardım kurulumları örnekleriyle misyonerlerin etki edebildiği çeşitli gruplar ve toplumsal dönüşüm anlatılmaya çalışılmıştır. Bununla birlikte Amerikan misyonerliğinin içsel dönüşümüne de değinilerek Levant coğrafyası ve Osmanlı İmparatorluğu genelindeki müdahaleci etkileri açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bulgular seçkin misyonerlik arşivleri ve birincil kaynakların ağırlıkta olduğu bir literatür taraması sonucu ortaya konulmuştur. Anahtar Kelimeler : Misyonerlik, Levant, Osmanlı, ABD, Suriye, Beyrut ABSTRACT THE LEGITIMISATION SOURCES OFAMERICAN MISSIONARY ACTIVITIES IN THE LEVANT REGION Missionary activities, which have been presented in many geographical parts of the World since 19th century by American missionaries, have caused many crucial changes such as political, sociological and cultural over the countries shown activities and international area. These activities that occur as a private and theological investments have formed supra-communitarian framework with the help of both field characteristics where have applied in and public attention of the United States of America to these kind of activities. The lands of Ottoman Empire, where is one of the rooted activity area of American missionaries, was an observatory place to realizing transformations at the missionary activities. American missionaries had an attention to Palestine where they called there as a holy land, for spreading the Protestant Christianity. Missionary activities, which idealising intensively for applying over that region, had has important role among the missionary activities in the Ottoman Empire. Most vital difference between this work and other which explains missionary activities in the Levant or Ottoman Syria is revealing the broad combination about both internal and external legitimisation sources. Through the educational and relief foundations samples, groups affecting by missionaries and sociological transformation were tried to explain. Furthermore, missionary transformation was mentioned with the interventional senses in both Levant and Ottoman Empire. The findings in this work were presented with outstanding missionary archives and broad literature, which primitive sources based, scanning. Keywords : Missionary, Ottoman Emprie, USA, Syria, Beirut