Psoriasis hastalarında görülen karaciğer sorunlarının sıklığı ve nedenleri


Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELONA TULA

Danışman: SAFİYE ATLAS TÜLİN ERGUN

Özet:

Psoriasis sık görülen kronik, enflamatuar bir deri hastalığıdır. Psoriatik artrit, enflamatuar barsak hastalığı, metabolik sendrom, obezite, kardiyovasküler hastalık, maligniteler ve depresyon gibi komorbiditelerin yanısıra hastaların alkol ve tütün kullanımları da artmıştır. Hepatosteatoz, psoriasisin en yeni tanımlanan komorbiditelerinden biridir. Psoriasiste non alkolik yağlı karaciğer hastalığı (NAYKH)’na ek olarak, kullanılan ilaçlara bağlı toksik hepatit, alkolik hepatit ve nadiren nötrofilik kolanjit tanımlanmıştır. Çalışmamızın amacı psoriasis hastalarındaki karaciğer sorunlarını saptamak, etkenlerini araştırmak ve literatür verileriyle karşılaştırmaktır. Araştırmamızın gerecini psoriasis polikliniğinde izlenen ve demografik verileri eksiksiz olan 518 hasta oluşturdu. Hastaların dosya bilgileri geriye dönük olarak incelendi. Tüm olgularda karaciğer patolojisine yol açabilecek etkenler (obezite, DM (diyabet), alkol tüketimi, psoriasis tedavisinde kullanılan ilaçlar, dislipidemi, psoriatik artrit, viral hepatit) belirlendi. Karaciğer fonksiyon testlerinde (KCFT) (AST, ALT, GGT, ALP) patoloji saptanan 95 hasta olası etken açısından bir gastroenterolog ile birlikte değerlendirildi. Mevcut karaciğer patolojisi fizik muayene, biokimya ve ultrason bulgularıyla birlikte gruplandırıldı. Buna göre; ilaca bağlı toksik hepatit, NAYKH, viral hepatit, alkole bağlı hepatit, nötrofilik kolanjit, otoimmün hepatit, diğer etkenlere bağlı hepatit, bitkisel ürüne bağlı hepatit ve idiopatik KCFT yüksekliği olarak 9 grup belirlendi. Hastalardaki karaciğer enzim yüksekliği şiddetine göre kategorize edildi ve seyri belirlendi. Araştırmamızda, KCFT yüksekliği hastaların % 24’ünde saptandı. Bu olguların %59’unda hafif, %28’sinde 2-3 kat, %13’ünde 3 kattan fazla yükseklik vardı. Ayrıca dört hastada siroz saptandı. KCFT yüksekliği nedenlerine bakıldığında en sık ilaç (%55,9) ve hepatosteatozun (%21,5) etken olduğu gözlendi. Bunun dışında idiopatik (%6,8), alkolik hepatit (%3,2), diğer nedenler (%3,2), HBV (%3,2), HCV (%2,1), nötrofilik kolanjit (%2,1), otoimmün hepatit (%1,0), bitkisel ajanlarla (%1,0) toksik hepatit görüldü. İlaca bağlı enzim yüksekliği olan hastaların tümünde ilacın kesilmesi veya dozunun azaltılmasıyla KCFT’nin normale döndüğü gözlendi. NAYKH hastalarında enzim yüksekliğinin dalgalanma gösterdiği ve bitkisel ilaca bağlı sirozu olan bir hastanın ise sepsis nedeniyle kaybedildiği saptandı. Olgularımızda obezite, dislipidemi, NAYKH oranının toplumdan farklı olmadığı buna karşın DM’nin toplumdan görülme sıklığından(%13,6) anlamlı olarak yüksek sıklıkta (%27) olduğu saptandı. İlaca bağlı KCFT yüksekliği etkenleri arasında en sık metotreksat (%55,6) ve asitretinin (%13) yer aldığı gözlendi. Metotreksata bağlı KCFT yüksekliği açısından psoriatik artritin anlamlı bir risk oluşturduğu (OR=8,6) saptandı. Olguların %1,5’inde saptanan alkol kullanımının batı toplumlarındaki kullanma sıklığından(%18) farklı olarak düşük olduğu gözlendi. Sonuç olarak psoriasis hastalarında KCFT bozukluğu sık görülen bir durumdur ve sıklıkla NAYKH veya ilaçlarla ilişkilidir. Her iki durum da yakın izlem ve uygun yaklaşımla kontrol altında tutulabilir. Psoriasis hastasına yaklaşımda karaciğer açısından risk faktörleri ve NAYKH’nin göz önünde bulundurulması ve bu risklerin azaltılması açısından yaşam tarzı değişiklikleri önemlidir. İlaçların güvenli biçimde kullanımı açısından mevcut kılavuzlara uyum gösterilmesi gereklidir. ANAHTAR SÖZCÜKLER: psoriasis, hepatotoksisite, NAYKH, ilaca bağlı hepatit ABSTRACT Psoriasis is a chronic inflammatory skin disease. In addition to the well known comorbidities such as psoriatic arthritis, inflammatory bowel disease, metabolic syndrome, obesity, cardiovascular disease, malignancies and depression, alcohol and tobacco use has also increased in psoriatic patients. Hepatosteatosis has been recenly added to the abovementioned list of comorbidities. In addition to NAFLD (nonalcoholic fatty liver disease), drug induced toxic hepatitis, alcoholic hepatitis and rarely neutrophilic cholangitis are the other liver diseases seen in psoriasis. The aim of the current study is to identify the liver problems and to investigate the underlying causes as well as their course. Our study group consisted of 518 psoriasis outpatients. The patient files were reviewed and the relevant data were collected. All risk factors for the liver disease (obesity, diabetes mellitus, alcohol consumption, hepatotoxic antipsoriatic medications, dyslipidemia, psoriatic arthritis and infectious hepatitis) were reviewed. Pathological liver function tests (AST, ALT, GGT, ALP) were detected in 95 patients. These patients were further investigated and the possible causative factor was defined with a gastroenterologist according to the liver function tests (LFT) elevation pattern, course and hepatic ultrasound findings. Accordingly, 9 groups, namely; drug-induced hepatitis, NAFLD, viral hepatitis, alcoholic hepatitis, neutrophilic cholangitis, autoimmune hepatitis, hepatitis due to other factors, herbal product-induced hepatitis, idiopathic elevation of LFT were defined. Elevation of LFT was found in 24% of patients. Elevations of 1-fold (>1 x the upper limits of normal(ULN)), 2-3 x ULN, >3 x ULN above the upper limits of normal value occurred in 59%, 28% and 13% of the cases, respectively. In addition to this, four patients had cirrhosis. Most common factors for pathological LFT were found out to be drugs (55,9%) and hepatosteatosis (21,5%). Other factors were idiopathic (6,8%), alcoholic hepatitis (3,2%), other reasons (3,2%), HBV (3,2%), HCV (2.1%), neutrophilic cholangitis (2,1%), autoimmune hepatitis (1,0%), herbalinduced hepatotoxicity (1,0%). In all patients with drug-induced elevations of LFT, enzyme levels returned to normal after the cessation of the drug or dose reduction. NAFLD patients showed fluctuations of enzymes yet a patient who had herbal medicine-related cirrhosis died of sepsis. The incidence of obesity, dyslipidemia and NAFLD were not different from the population, however the rate of DM(26,5%) was significantly higher than that of the community (13,6%). The most common drugs responsible for high LFT were methotrexate (55,6%) and acitretin (13%). Psoriatic arthritis was found to be a risk factor (OR=8,6) for methotrexate associated elevations in LFT. Unlike literature, the prevalence of alcohol were far less (18% vs 1,5%) in our group. In conclusion, abnormal LFT is a common condition in patients with psoriasis and is multifactorial. NAFLD and drug induced hepatotoxicity are the leading causes of liver disease, both of which can be managed through proper monitoring. NAFLD and other risk factors for liver disease should be taken into consideration in the management of psoriasis. Accordingly life style changes should be made toward a healthy lifestyle to reduce these risks. Compliance to guidelines provides a safe use of the antipsoriatic medications. KEY WORDS: psoriasis, hepatotoxicity, NAFLD, drug-induced hepatitis