Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2001
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Ebru Oğurlu
Danışman: MUZAFFER DARTAN
Özet:İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra yeni bir dinamizm kazanan bölgesel ekonomik entegrasyonlar 1980'lerden sonra büyük bir artış göstermiştir. Bu oluşumlar içinde gümrük birliğinin yeri ve önemi büyüktür ve bunu pratikte başarıyla uygulayan en önemli örneklerden biri Avrupa Birliği (AB)'dir. Birlik üyeleri arasındaki ticaret hacmi genişlerken, Birlik dışı ülkelerle olan ticaret bazı özel anlaşmalar ve uygulamalar çerçevesinde ve sınırlı düzeyde devam etmektedir. AB'nin ticari ilişkilerini devam ettirdiği önemli ülkelerden biri Türkiye'dir. İki taraf arasındaki ilişki hukuki çerçevede 1963 yılındaki Ankara Anlaşmasıyla başlamış, 1971'deki Katma Protokol ve 1995'deki 1/95 Ortaklık Konseyi Kararı (OKK) ile devam etmiştir. OKK'nin gereği olarak iki taraf arasında endüstriyel malların ticaretinde tüm engeller kaldırılmış, Türkiye yeni gümrük kodu sistemini kabul etmiş, rekabet politikası, fikri-sınai haklar, devlet yardımları konularında gerekli düzenlemeleri başlatmış, üçüncü ülkelerle serbest ticaret anlaşmalarını imzalamaya başlamıştır. Türkiye için önemli olan Gümrük Birliği kararı, bazı avantaj ve dezavantajlar içermektedir. Türkiye topluluk müktesebatını tanımış, topluluk politikaları hakkında bilgi edinmiştir. Kararın kabul edilmesinden itibaren gösterdiği performansla üyeliğin şartlarından biri olan "topluluk müktesebatına uyum" konusunda sorunu olmadığını göstermiştir. Ancak, Türkiye'nin dış ticaret açığı sürekli büyümüş, ihracatın ithalatı karşılama oranını düşmüş ve Türkiye'nin üçüncü ülkelerle ticaretinde Avrupa Birliği lehine bir sapma ortaya çıkmıştır. Hepsinden önemlisi Türkiye kayıplarını telefi edebilmek için gerekli mali yardımlarıı alamamıştır. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ve Ekonomik İşbirliği Örgütü Türkiye'nin üye olarak bulunduğu iki önemli oluşumdur. Ancak, 1/95 OKK'nin gereği olarak Türkiye, üçüncü ülkelerle yapacağı ticaret anlaşmalarındaki inisiyatifini Birlik organlarına devretmiştir. 15 üyenin belirlediği ortak ticaret politikaları çerçevesinde, Türkiye'nin dahil olacağı bölgesel entegrasyonlar Avrupa Birliği kontrolüne tabi olacak, bu girişimler ancak üye ülkelerin çıkarları doğrultusunda ise devam edebilecektir. AB'ye üye olmadan; Birliğin karar alma süreçlerine, hukuk mekanizmalarına ve ortak bütçesine katılamadan, Türkiye'nin Avrupa Birliği ile böyle bir angajmana girmesi bir ilktir, ancak kendisi için büyük sakıncalar doğurmaktadır. Yine de iki taraf arasındaki ilişkilerde bir dönüm noktası olarak kabul edilmesi bakımından, gümrük birliği kararının politik önemi azımsanmamalıdır. ABSTRACT THE EFFECTS OF THE CUSTOMS UNION ON THE TRADE RELATIONS OF TURKEY WITH THIRD COUNTRIES The regional integration movements have shown a rapid increase after the 1980s. Customs union is a specific form of these types of movements and the European Union (EU) is the best example for a successful customs union, which increased the intra-trade among the members. Turkey is one of the most important partner countries for the EU. Three important cornerstones for the relations between two sides are the Ankara Agreement in 1963, the Additional Protocol in 1971 and the EU Turkey Association Council 1/95 Decision in 1995. After the 1/95 decision, all the customs duties, quantitative restrictions and all other measures having equivalent effects were eliminated in the trade of the industrial goods. Turkey committed the acceptance of the new customs code and related regulations about the competition policy, intellectual and property rights, and started to sign free trade agreements with third countries The customs union decision has brought advantages and disadvantages for Turkey who learnt a lot about the acqui communataire. It becomes clear that Turkey does not have any difficulty in terms of the acqui communataire, one of the three criteria for the membership. But on the other hand, foreign trade deficit of Turkey has increased, the export-import ratio has decreased and trade has diverted from third countries to the EU. More importantly, Turkey could not get financial support, necessary to compensate the losses of the customs union decision. The Black Sea Economic Organisation and the Economic Cooperation Organisation are two important regional cooperation movements in which Turkey participates as a member. However, after the EU-Turkey Association Council 1/95 Decision Turkey lost the power of initiation in those kinds of movements and in trade relations with third countries. Since, those arrangements become subject to the EU's control and they will continue only if they are compatible with the interests of the EU, which are defined, by the 15 member states in the framework of the common commercial policy. The practices of the customs union decision has been very difficult for Turkey without being a member to the EU, and without participating in the decision-making procedures, dispute settlement mechanisms and financial affairs, but despite them the political importance of this decision, as a turning point in the relations between Turkey and the EU should not be undermined.