Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Halil Kaya
Danışman: MEHMET ÖZŞENEL
Özet:Ebû Hâmid el-Gazzâlî (450-505/1059-1111), Sünni İslam dünyasının liderliğini Abbasi hilafeti (132-656/750-1258) ve Büyük Selçuklu Devletinin (431-551/1040-1157) yürütmekte olduğu bir dönemde yaşamıştır. Hayatının büyük bir kısmını ilim ile geçiren Gazzâlî, birçok alanda eser telif etmiştir. Özellikle kelâm, tasavvuf ve usûl-i fıkıhta önemli rol oynamıştır. Hadis ilminde ise zayıf kaldığına dair görüşler bulunmaktadır. Bu çalışmada Gazzâlî’nin hadis bilgi birikimi ve hadisleri değerlendirme yöntemi tespit edilmeye çalışılmıştır. Gazzâlî, usûl-i fıkha dair eserlerinde döneminde hadis ilmi ile ilgili yaygın birçok terime temas etmiştir. Ayrıca az da olsa bazı rivâyetleri hem sened hem de metin yönünden analiz etmiştir. Gazzâlî, İhyâ adlı eserinde, hiçbir şekilde hadis uydurmanın caiz olmadığını ifade etmiştir. Bununla birlikte İhyâ’sında bazı uydurma rivâyetlerin yer aldığı tespit edilmiştir. Gazzâlî’nin bunları, uydurma olduğunu bilmeden kaydettiği ve bu konuda kendinden önceki tasavvufi kaynaklara dayandığı anlaşılmaktadır. Anahtar Kelimele : Gazzâlî, Hadis, Mustasfâ, İhyâ SUMMARY Abû Hâmid al-Gazzâlî (450-505/1059-1111), lived in an age that the leadership of the Sunnid muslim world was under Abbasid caliphate (132-656/750-1258) and Great Saljuk Empire (431-551/1040-1157). Gazzali spent most of his life studying and wrote many books in different fields. He played a significant role especially in kalam, sufism and usul al-fiqh. There are considerations that he was weak in ilm al-hadith. In this study, it is tried to be analyzed how was Gazzali’s hadith background and how was his methodology in evaluating ahadith. He touched upon many terms in his works of usul al-fiqh regarding the ilm al-hadith prevalent in his time. Besides, he analyzed some narrations –even if just a few- both in terms of sanad and text. In Ihyâ he mentioned that it is not allowed in any case to fabricate a hadith. On the other hand, it is seen that there are some fabricated narrations (mawdu’) in his Ihya. It is understood that Gazzâlî mentioned these without knowing that they are fabricated and he referred to previous sufi sources in that regard. Keywords : Gazzâlî, Hadith, Mustasfâ, Ihyâ