Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YASEMİN KONUKCU
Danışman: Alaeddin Yalçınkaya
Özet:
KÜRESEL HEGEMONYA VE GÜÇ DENGELERİ BAĞLAMINDA ABD-İRAN
İLİŞKİLERİ (1979-2016)
Doktora Tezi
DANIŞMAN: PFOR. DR. ALAEDDİN YALÇINKAYA
HAZIRLAYAN: YASEMİN
KONUKCU
İSTANBUL, 2018
GENEL
BİLGİLER
İsim
ve Soyadı : Yasemin KONUKCU
Anabilim
Dalı : Siyasi Tarih ve
Uluslararası İlişkiler
Tez
Danışmanı : Prof.Dr. Alaeddin
YALÇINKAYA
Tez
Türü ve Tarihi : Doktora – 2018
Anahtar Kelimeler : Hegemonya, güç dengesi, dış politika, kamuoyu, İran-ABD İlişkileri
ÖZET
20. yüzyıl, dünya tarihi ve
Ortadoğu siyaseti açısından önemli değişimlere sahne olmuştur. Ekonomik
rekabetin, ideolojik mücadelelerin ve kültürel çatışmaların yoğunlaşması,
Çarlık Rusya’sının Bolşevik Devrimi ile son bulmasına zemin hazırlarken,
Avrupa’da ve dünyanın birçok bölgesinde yıkıcı savaşlara neden olmuştur. Bu
süreçte ABD, küresel bir aktöre dönüşmüştür. Amerikan hegemonyası, Avrupa
deneyimlerinden etkilenerek ve fakat bu deneyimi kendi şartlarına göre
dönüştürerek, farklı ülkeleri siyasi mühadele sahası haline getirmiştir.
İran
ise, 20. yy. başından itibaren önce SSCB ve Birleşik Krallık sonra SSCB ve ABD
arasında, jeopolitik mücadelelerin Ortadoğu’daki önemli üslerden biri haline
gelmiştir. 1979’da İran İslam Devrimi sonrası ise, ABD-İran ilişkileri çok
bilinmeyenli karmaşık bir denklem haline dönüşmüştür. İki ülkenin ilişkileri
jeopolitik, ideolojik ve pragmatik gerçekliklerle belirlenirken, resmi
ilişkilerin kesilmiş olmasına rağmen siyasal etkileşim kanalları her zaman açık
olmuştur. İran ve ABD, “uzaktaki yakın komşular” olarak dinamik bir ilişki
biçimine sahiptir. Bu iki ülkenin ilişkileri, kamuoyuna, normlara ve dönemsel siyasal
aktörlere göre radikal değişiklikler geçirebilmektedir. Bu değişim arkasında
yatan gerekçeleri anlamak bu tez çalışmasının temel hedefidir.