Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Elektrik - Elektronik Mühendisliği Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEREL ÖZMEN
Danışman: AHMET FEVZİ BABA
Özet:BULANIK KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE DENİZEL ORTAMLAR İÇİN MALZEME SEÇİMİ Bu tez çalışmasında, bulanık mantık yaklaşımının malzeme seçimi için kullanımı incelenmiş, bulanık ortamlarda karar vermede yararlanılan Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Bulanık İdeal Çözüm Benzerliği Tercih Sıralaması Tekniği (TOPSIS) yöntemleri kullanılarak denizel ortamlar için malzeme seçilmesine yönelik bir model oluşturularak, her iki yöntem için ayrı yazılımlar geliştirilmiş ve örnek uygulamalara yer verilmiştir. Uygulama, denizel ortamlarda kullanılacak en ideal malzemeyi seçmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, bir uzman kişi tarafından, karar kriterleri ve bu karar kriterlerine göre alternatif malzemeler dilsel değişkenler ile değerlendirilmiştir. Değerlendirmelerde elde edilen veriler üçgen bulanık sayılara dönüştürülerek Bulanık AHP ile Bulanık TOPSIS yöntemlerinin algoritmasında kullanılmıştır. Alternatif malzemeler, hesaplanan skorlara göre sıralanmıştır. Çalışmada korozyon direnci, maliyet, mekanik özellik ve işlenebilirlik olmak üzere dört ana kriter ve mekanik özellik ana kriteri altında; akma mukavemeti, çekme mukavemeti, sertlik ve uzama olmak üzere dört alt kriter belirlenmiştir. Çoklu kritere dayalı bu bulanık mantık yaklaşımıyla; denizel ortamlar için malzeme seçimi modeli oluşturulmuştur. Bu amaçla Visual C# programlama dilinde çoklu kritere dayalı bulanık mantık yaklaşımıyla malzeme seçimi yazılımı geliştirilmiş ve yazılım kullanıcıya alanlarla ilgili kriter ağılıklarını belli bir kurala göre değiştirme olanağı sağlamıştır. Yazılımın esnek yapısı sayesinde farklı kriter değerlendirmeleri ile farklı alanlar için seçim yapma olanağı sunulmuştur. Sonuç olarak, dilsel değişkenler yardımıyla değerlemelerin yapıldığı Bulanık AHP ve Bulanık TOPSIS yöntemleri kullanılarak daha doğru ve etkin kararı vermek mümkün olabilmektedir. Çalışma ayrıca Bulanık AHP ve Bulanık TOPSIS yöntemlerinin birbirine alternatif olarak kabul edilebileceğini ve malzeme seçiminde oldukça kullanışlı bir yöntem olduğunu ortaya koymuştur ABSTRACT MATERIAL SELECTION FOR MARINE ENVIRONMENTS BY FUZZY DECISION METHODS In this study, the use of fuzzy logic approach to material selection is examined, decision-making in fuzzy environments utilized by using Fuzzy Analytic Hierarchy Process (AHP) and Fuzzy Technique for Order Performance by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) methods by creating a model for the selection of materials for marine environments and sample applications developed each software are included. The application aims at selecting the best material used in marine environments. For this purpose, decision criteria and alternative materials according to this decision were evaluated by an expert person with the help of linguistic variables. Data gained from these evaluations were transformed to triangular fuzzy numbers and used in Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS methods’ algorithm. Alternative materials, were ranked from the best to the worst with respect to the calculated scores. In this study, four main criteria (corrosion resistance, cost, mechanical properties and workability) and under the main criterion of mechanical properties four sub criteria (yield strength, tensile strength, hardness and elongation) were determined. A model of material selection for marine environments was developed by this fuzzy logic approach based on this multi-criteria. For this purpose, material selection programme software was developed by the fuzzy logic based on multi-criteria, in the programming language Visual C # and the software supplies the users the oportunity to change the field related criteria weights according to a definite rule. Owing to the flexible structure of the software, choice facility for different fields is presented with different benchmark reviews. In conclusion, it is possible to give a more accurate and efficient decision by using Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS methods that assess linguistic variables. The study also shows that Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS methods could be considered as an alternative to each other and could be rather useful method for material selection.